Związek Zawodowy Celnicy PL
Nysa, dnia 01.06.2010r.
ZZ Celnicy PL â 42/2010
Pan Paweł Arndt
Przewodniczący
Komisji Finansów Publicznych
Szanowny Panie Przewodniczący
W kontekście wdrożenia modernizacji Służby Celnej pragniemy zasygnalizować kilka najważniejszych problemów oraz wniosków o naprawę powstałych nadużyć władzy. To tylko część najważniejszych spraw, które wyszczególniamy w załączniku do niniejszego pisma.
Komisja Finansów Publicznych jest ostatnią naszą nadzieją, że nadużycia i nieprawidłowości jakich dopuszcza się kierownictwo Służby Celnej, zostaną naprawione oraz zniwelowane, co może zapobiec narastaniu niepokojów społecznych w przyszłości. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów nie bada zgłoszonych nieprawidłowości ograniczając się do przekazania sprawy do wyjaśnienia do właściwego Resortu. Na zarzuty wobec Szefa Służby Celnej odpowiada więc Szef Służby Celnej. Minister Finansów sygnalizował przed Komisją ds. zbadania afery hazardowej, że ma pełne zaufanie do Szefa Służby Celnej, stąd nadzór jest znacznie ograniczony. Najwyższa Izba Kontroli ze względu na inne kontrole w Ministerstwie Finansów odmawia kontroli chociażby procesu mianowań, Rzecznik Praw Obywatelskich, Fundacje są bezradne, strony po wymianie korespondencji pozostają przy swoich zdaniach. Państwowa Inspekcja Pracy nie podejmuje kontroli w Służbie Celnej z uwagi na brak uprawnień do kontroli stosunków administracyjnoprawnych. Odwołanie się do czwartej władzy i debata publiczna jest ograniczana przez karanie związkowców dyscyplinarnie â Szef Służby Celnej stwierdza wprost, aby przewodniczący Związku nim weźmie udział w debacie publicznej zastanowił się czy ma do tego prawo jako funkcjonariusz, czy nie powinien być osobą spoza Służby jeżeli chce uczestniczyć w debacie publicznej. Nie każde złamanie, nagięcie czy obejście ustawy, ograniczenie praw związkowych jest możliwe do spenalizowania w normy prawa karnego, stąd Wysoka Komisja jest naszą ostatnią nadzieją na poszanowanie podstawowych zasad państwa prawa i powstrzymanie eskalacji napięć społecznych w Służbie Celnej.
Każde poważne zakłócenie w funkcjonowaniu Służby Celnej wpływa negatywnie na poziom realizowanych zadań. Funkcjonariusze działają na linii bezpośredniego styku ze światem przestępczym, który z całą pewnością korzysta ze wszelkich metod wpływania na decyzje organów, zwłaszcza gdy w grę wchodzą milonowe kwoty. Szczególnie niebezpieczną jest sytuacja podejrzliwości i braku zaufania do decyzji niektórych osób z kierownictwa Służby Celnej, których decyzje osłabiają Służbę Celną, sprzyjają oszustwom i powodują utrudnienia dla legalnych podmiotów. Ze względu na liczbę i skalę nadużyć wymagających wyjaśnienia zwracamy się z prośbą o rozważenie wniosku o powołanie zespołu do zbadania zgłaszanych problemów. W ramach prac takiego zespołu można by wyjaśnić zarzuty i wypracować wnioski dotyczących koniecznych działań w celu usunięcia nieprawidłowości i naruszeń prawa, ewentualnie wypracowanie koniecznych zmian w przepisach.
Zał 1 szt
Do wiadomości:
1. Pan Tomasz Arabski â Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
2. Pan Michał Boni â Szef Komitetu Stałego Rady Ministrów
3. Pan Sławomir Brodziński â Szef Służby Cywilnej
4. Pani Elżbieta Markowska â Dyrektor Biura Ministra Finansów
5. Pan Marek Radzikowski - Szef Gabinetu Politycznego Ministra Finansów
6. Ksiądz Dziekan Marcin Iżycki
7. Prezydium Komisji Finansów Publicznych
8. Najwyższa Izba Kontroli
9. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
10. Centralne Biuro Antykorupcyjne
11. Prokuratura Okręgowa w Warszawie
12. Parlamentarzyści
Z poważaniem:
Sławomir Siwy
/ - /
Przewodniczący
ZZ Celnicy PL
ZAŁĄCZNIK NR 1
Poniżej przedstawiamy kwestie, które powinny być przedmiotem zbadania przez Komisję Finansów Publicznych:
1. Prawdopodobne naruszenie Konstytucji RP i innych ustaw oraz przekroczenie uprawnień przez Szefa Służby Celnej poprzez wydanie wiążących poleceń Dyrektorom Izb Celnych, które ograniczały niezależność organów oraz nakazywały stosowanie przesłanek pozaustrojowych do mianowania na stopnie służbowe.
2. Prawdopodobne poświadczenie nieprawdy w procesie legislacyjnym nad rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie świadczeń socjalnych funkcjonariuszy celnych.
W dniu 7 stycznia 2010r. Szef S.C. przekazał do Komitetu Rady Ministrów projekt rozporządzenia w sprawie funduszu świadczeń socjalnych z dnia 17 grudnia, w którym informuje, iż projekt został opublikowany na stronie BIP oraz że związki nie zgłosiły uwag do projektu. Tymczasem projekt ten został opublikowany w BIP dopiero w dniu 20 stycznia 2010 na wyraźne żądanie związków zawodowych. Wcześniej przesłany projekt nie zawierał istotnego i kontrowersyjnego zapisu tj. §10, który wprowadza nowatorską zasadę działania prawa wstecz. Przewiduje on, że w okresie obowiązywania dotychczasowego rozporządzenia nie będzie ono stosowane do wypłaty świadczeń socjalnych lecz zastosowanie będzie miało dopiero nowe rozporządzenie. Na spotkaniu z Szefem Służby Celnej zostało przedstawione negatywne stanowisko związków do tej propozycji wraz z informacją o niezgodności przepisu z zasadą lex retro non agit i zapowiedzią składania masowych pozwów w razie zastosowania treści nowego rozporządzenia z mocą wstecz. Szef S.C. przekazał wówczas informację, że ma świadomość, iż żądania funkcjonariuszy mogą być uznane przez sądy i nastąpi konieczność wypłaty nie tylko świadczeń zgodnie z obowiązującym prawem, ale także kosztów sądowych i zastępstwa procesowego.
3. Umundurowienie pracowników cywilnych. Wg wytycznych z Ministerstwa Finansów przekazanych Dyrektorom Izb ma dojść do mianowania wyłącznie na stopnie podoficerów bez względu na doświadczenie, staż, uprawnienia. Stopnie w jedynie korpusie podoficerów mają otrzymać np.:
⢠mianowani urzędnicy Służby Cywilnej,
⢠mianowani przez Prezydenta oficerowie innych służb (ABW, Policji), którzy obecnie są pracownikami Służby Celnej;
⢠inspektorzy kontroli skarbowej- bez względu na doświadczenie
Jeżeli pracownicy cywilni wykonujący obecnie zadania kontrolne nie przejdą do służby (nie zmienią statusu na funkcjonariuszy) nie będą mogli pracować na dotychczasowych stanowiskach. Jeżeli natomiast przejdą do służby i zgodzą się na mianowanie, nie będą mogli zajmować stanowisk kierowniczych nawet jeżeli są obecnie na takich stanowiskach i to bez względu na ich kwalifikacje, uprawnienia, szkolenia i koszty jakie zostały poniesione na ich kształcenie. Zachowując wysokie uposażenia muszą przejść na stanowiska pomocnicze np. do magazynów, kadr, płac. Dla porównania pracownik cywilny, który przeszedł do służby na kilka dni przed wejściem w życie ustawy jest obecnie nadkomisarzem. Jego kolega o takich samych kwalifikacjach, będzie mógł uzyskać taki stopień po kilkunastu latach służby.
Podstawą do ustalenia stopni ma być wykładnia z Ministerstwa Finansów.
Poza poniżeniem doświadczonych i wykwalifikowanych pracowników zwracamy uwagę na stratę dla Służby. Pracownicy z najwyższymi kwalifikacjami i wieloletnim doświadczeniem przy kontroli wyrobów akcyzowych zostaną odsunięci od kontroli, a nieraz ich miejsce muszą zająć funkcjonariusze, dla których będą to nowe zadania. Czy nie doprowadzi to do osłabienia kontroli wyrobów akcyzowych? Czy to jest cel modernizacji?
Proces już się rozpoczyna. Związek jest informowany o nadużyciach, swoistym mobbingu i szantażu wobec pracowników. Naczelnicy Urzędów Celnych przekazując propozycje Dyrektorów proponują wbrew uzgodnieniom samowolne zrzeczenie się części uposażenia przy mianowaniu do Służby Celnej. Sugerują przeniesienie do oddalonych miejscowości w razie wyrażenia chęci pozostania w Korpusie Służby Cywilnej i odmowy mianowania na funkcjonariusza. Wobec wytycznych z Ministerstwa Finansów istnieje zagrożenie, że wszyscy pracownicy tj. ok. 1000 osób zostanie mianowanych do najniższych korpusów. Wielu straci na uposażeniach.
4. Zmiana struktury â likwidacja Izb
Komisja przyjęła już DEZYDERAT w tej sprawie.
Wobec publikowania w BIP projektów rozporządzeń, już po pierwszym posiedzeniu Komisji, które odbyło się w dniu 29.04.2010r. istnieje wciąż obawa, że rozporządzenia zostaną podpisane przez Min. Finansów w terminie późniejszym. Żadnych gwarancji nie daje także wypowiedź Szefa Służby Celnej skierowana do Parlamentu RP, w dniu 20.05.2010r., który na konkretne pytanie o to czy zaniechał planów likwidacji nie odpowiada wprost, odsyłając sprawę do decyzji Ministra Finansów.
5. Realizacja uchwały modernizacyjnej w części przeznaczonej na budową motywacyjnego systemu wynagrodzeń i pozbawienie Związków Zawodowych możliwości uzgodnień zasad wynagradzania.
Szef Służby Celnej wprowadził bez uzgodnień rozporządzenie Min. Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie uposażenia zasadniczego funkcjonariuszy celnych Dz.U. Nr 36, poz. 199, w którym jednostronnie określił zasady wynagradzania. Jednocześnie nakazał dyrektorom Izb Celnych naginanie prawa poprzez obejście art.222 ust.2 ustawy o SC, który jednoznacznie stanowi, że do spraw uposażeń należy stosować przepisy dotychczasowe. Wbrew przepisom ustawy nakazano Dyrektorom stosowanie tegoż rozporządzenia już w 2010 roku. Jednocześnie Dyrektorzy izb celnych zostali związani przez Szefa Służby Celnej wytycznymi w zakresie sposobu dysponowania podwyżkami, co pozbawiło Związki Zawodowe możliwości realizacji prawa w zakresie stosowania art.21 ust.2 i art.27 ust.3 ustawy o Związkach zawodowych w związku z art.59 ust.2 Konstytucji RP.
6. Zwalnianie osób zawieszonych bez względu na decyzje prokuratora.
Nadużywane jest prawo umożliwiające zawieszenie funkcjonariusza w obowiązkach służbowych. Okres zawieszenia jest wydłużany w celu uzyskania okresu 12 miesięcy i wytworzenia przesłanki fakultatywnej do zwolnienia. Wydawane są decyzje o przedłużeniu zawieszenia oraz zwolnieniu ze służby nawet gdy prokurator cofa zawieszenie, uchyla wszelkie środki zapobiegawcze i gdy jedyne zeznania obciążające funkcjonariusza są wycofywane. Decyzje są wydawane bez badania ich zasadności, znajomości akt, uwzględnienia dotychczasowej służby, ocen przełożonych i wpływu na zachowania innych funkcjonariuszy. Dyrektorzy izby celnych rozpoczęli skoordynowaną akcję zwalniania funkcjonariuszy, którzy bez własnej winy oczekują na rozstrzygnięcia, często bezpodstawnych i przewlekających się w nieskończoność postępowań przygotowawczych. Nasz Związek jest w posiadaniu dowodów wskazujących na wymuszanie zeznań szantażem, zeznań które obciążają funkcjonariuszy. Proceder jest bardzo niebezpieczny i niestety wiele wskazuje na to, że ma szerszy charakter. Wpływa też na asekuracyjne zachowania innych funkcjonariuszy, którzy jak widać nie mają żadnej ochrony przed pomówieniami ze strony przestępczości. Notujemy wiele przypadków, że to przestępcy w taki właśnie sposób eliminują z przejść granicznych i innych jednostek skutecznych i uciążliwych dla nich funkcjonariuszy. Dziennik Gazeta Prawna powołał się na słowa Szefa SC, który miał podjąć decyzję o zwolnieniu tych funkcjonariuszy. Jeżeli informacje te są prawdziwe mamy do czynienia z brutalnym pogwałceniem Konstytucyjnej zasady dwuinstancyjności, gdyż Szef SC jest organem II instancji i przełożonym Dyrektorów.
Do czasu wyjaśnienia zarzutów funkcjonariuszom można zlecić wykonywanie innych zadań, które nie będą w żaden sposób kolidowały z dobrem śledztwa oraz dobrem Służby. Zabezpiecza to interes publiczny i dobro śledztwa, zmniejsza kwoty wypłacane zawieszonym, jednocześnie chroni funkcjonariuszy przed nieodwracalnymi skutkami bezpodstawnych pomówień, ogranicza przemytnikom możliwości szantażu i władzy nad funkcjonariuszami. Taka praktyka była stosowana przez niektórych Dyrektorów, jednak obecnie przy takiej postawie ich przełożonego Szefa Służby Celnej nie jest to możliwe do realizacji.
7. Uprawnienia służb mundurowych.
Pragniemy także zwrócić uwagę wysokiej Komisji, że ustawa o Służbie Celnej jest niezgodna z Konstytucją RP - z zasadą sprawiedliwości społecznej i zasadą równości.
Ustawa o Służbie Celnej wprowadziła dyspozycyjność i podległość służbową na poziomie innych służb mundurowych. W wielu aspektach funkcjonariusze celni mają nawet zaostrzone rygory służby. Ustawa o Służbie Celnej nie rekompensuje owych obostrzeń i ograniczeń praw i swobód obywatelskich na wzór innych służb mundurowych.
Na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej stoją obok siebie funkcjonariusze dwóch służb granicznych tj. funkcjonariusze Straży Granicznej i Służby Celnej. Podobnie realizują zadania w terenie. To model funkcjonujący praktycznie w całej Unii Europejskiej. Jedna z ww. służb posiada liczne prawa rekompensujące rygory służby, w tym głównie emerytury mundurowe. Ryzyko związane ze służbą, odpowiedzialność, narażanie się przestępczości, przy takich samych praktycznie rygorach i dyspozycyjności, obciąża bardziej funkcjonariuszy celnych, którzy są pozbawieni większości praw przysługujących ich kolegom ze Straży Granicznej. To stan niezgodny z Konstytucją RP. W 1998 roku Rząd RP zobowiązał się zrównać prawa funkcjonariuszy Straży Granicznej i Służby Celnej. W styczniu 2008 roku zostało to potwierdzone. Rząd obiecał celnikom rozpoczęcie prac nad włączeniem do zaopatrzeniowego systemu emerytalnego. Wraz z wejściem w życie ustawy o Służbie Celnej zrównano jednak jedynie rygory służby, zaostrzając je nawet w niektórych aspektach w stosunku do innych służb mundurowych. Rząd nie podjął prac nad włączeniem celników do zaopatrzeniowego systemu emerytalnego.
8. Ograniczanie prawa do debaty publicznej na tematy związane z funkcjonowaniem Służby Celnej.
Prawo do publicznego wyrażania opinii na tematy związane z funkcjonowaniem Służby Celnej jest w chwili obecnej ograniczane przez kierownictwo naszej formacji.
Przewodniczący Związku został ukarany karą dyscyplinarną, bezpośrednio przez Szefa Służby Celnej za wypowiedzi medialne jako szef Związku i w związku z bezpośrednim narażeniem na niebezpieczeństwo funkcjonariuszy. Sprawa dot. zmiany przepisów, które spowodowało tylko tyle pożytku, że ucywilizowało nieco jedno piesze przejście graniczne, za to ograniczyło turystom prawa obywatelskie oraz umożliwiło opanowanie i zwiększenie przemytu przez gangi przemytnicze, o czym świadczą wypowiedzi rzeczników prasowych izb celnych oraz rzecznika prasowego MF. Posłowie zasiadający w Komisji Finansów Publicznych, zadający pytania z mównicy sejmowej, bezpośrednio byli wprowadzani w błąd przy wprowadzaniu tego prawa podczas debaty sejmowej.
Następnie, już po wejściu w życie nowego prawa, w błąd była wprowadzana opinia publiczna we wszystkich głównych wydaniach wiadomości we wszystkich stacjach telewizyjnych.
Osoby, które w interesie publicznym pragną przekazać opinii publicznej informacje na temat ww. działań urzędników MF, są szykanowani â vide sprawa przewodniczącego Związku.
9. Wartościowanie i opis stanowisk
Proces wartościowania został wdrożony bez podstawy prawnej. Trwają prace nad wartościowaniem pomimo braku zarządzenia Ministra Finansów. Nie przygotowano analizy skutków prowadzonego wartościowania. Nie opracowano metody zgodnie ze standardami wypracowanymi i stosowanymi w zgodzie ze zdobyczami nauki w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi. Służba Celna nie dysponuje specjalistami, którzy posiadają kwalifikacje i doświadczenie do opracowania metodologii i przeprowadzenia wartościowania. Wartościowanie jest przeprowadzane jedynie pod doraźne cele i wyobrażenia kierownictwa przez osoby, które nie maja jakiegokolwiek przygotowania merytorycznego. Stanowiska są wartościowane w oparciu jedynie o opis zadań, tj. na zasadach jak w fabryce, w której wykonuje się stałe powtarzające się czynności na wielu porównywalnych stanowiskach. Nie są uwzględniane kwalifikacje, ryzyko, warunki pełnienia służby, zagrożenie, odpowiedzialność, różnorodności zadań. Proces wprowadzany jest bez analizy zagrożeń dla funkcjonowania formacji. Spycha na margines praktycznie wszystkich funkcjonariuszy mających bezpośredni kontakt z petentem, ci funkcjonariusze będą zarabiać najmniej, pozbawia ich możliwości awansu, ogromna większość zatrudnionych na stanowiskach kontrolerskich, najbardziej narażonych na korupcję i szantaż ze strony przestępczości zostaje zaklasyfikowana do najniższej kategorii. Powszechne wśród f.c. jest stwierdzenie, że celem wartościowania jest zawłaszczenie służby przez wąską grupę osób i uwłaszczenie się na uchwale modernizacyjnej rządu RP poprzez nawet kilkutysięczny wzrost uposażeń. Za to większość funkcjonariuszy zatrudnionych głównie na zewnętrznej granicy UE, w Grupach Mobilnych czy OC wewnętrznych oraz Szczególnym Nadzorze Podatkowym, ale także wielu innych miejscach zostanie pozbawiona podwyżek lub otrzyma je w znikomej wysokości. Ich ścieżka kariery zawodowej oraz możliwości awansu zostaną także znacznie ograniczone.
10. Rozliczenie ustawy budżetowej w części przeznaczonej na wynagrodzenia. W 2009r nie została wykorzystana pełna kwota na wynagrodzenia. Ministerstwo Finansów przeznaczyło około 21 milionów zł na nagrody zamiast na wzrost uposażeń. Sprawę tę zatajano przed Związkami Zawodowymi. Przekazując środki na nagrody nie zwiększono funduszu płac, zgodnie z tym co przyjął Parlament. Czy Minister Finansów miał akceptację władzy ustawodawczej do zmiany przeznaczenia środków zapisanych w budżecie?
Ponadto występują nieścisłości w rozliczeniu ustawy budżetowej na rok 2009. Na modernizację wynagrodzeń funkcjonariuszy celnych przewidziano kwotę o 135 611 tys. zł wyższą niż w budżecie na 2008 rok. W noweli ustawy budżetowej na 2009 rok, Sejm RP zmniejszył ww. kwotę do 107 055 tys. zł i taką kwotę zapisał na wzrost uposażeń w zmianie ustawy budżetowej na 2009r. z dnia 17.07.2009r., która została przyjęta przez Parlament RP i opublikowana w Dz.U. Nr 128, poz.9430.
Ministerstwo Finansów przeznaczyło jednak w 2009 roku na wzrost wynagrodzeń funkcjonariuszy celnych kwotę zaledwie 58 890 tys. zł. W jaki sposób została wykorzystana pozostała kwota? Dlaczego, aż około 21 000 tys. zł z tej kwoty przekazano na nagrody, zamiast na wzrost uposażeń?
11. Lekceważenie bezpieczeństwa funkcjonariuszy.
Coraz częstsze napady na funkcjonariuszy i ich mienie. Powszechne stają się podpalenia domów, samochodów, napady z bronią. Zuchwałe i powszechne ataki i próby zastraszenia nawet na przejściach granicznych. Brak lub zbyt słaba reakcja kierownictwa na te ataki i na pomówienia oraz groźby karalne. Funkcjonariusze mogą domagać się ścigania sprawców tylko z powództwa cywilnego i bez wsparcia Izby. Brak ochrony dla funkcjonariuszy, którzy dokonali ujawnień narażając przemytników, w tym członków zorganizowanych grup przestępczych, na znaczne straty sięgające nawet wielu milionów złotych. Także brak ochrony dla funkcjonariuszy prowadzących sprawy, w których przedmiot sporu sięga również milionowych kwot. Brak pomocy prawnika i ochrony dla funkcjonariuszy podczas przesłuchań w sądach, w których spotykają się bezpośrednio z groźnymi bandytami.
Ponadto funkcjonariusze są zmuszani poleceniami ustnymi do wykonywania zadań (wbrew regulaminom) na wielu stanowiskach. Zmuszani są do wykonywania zadań w pośpiechu więc kontrole muszą być pobieżne, przez co naraża się na straty Skarb Państwa i lekceważy bezpieczeństwo obywateli UE. Taka organizacja zadań znacznie zwiększa ryzyko korupcji, stwarza zagrożenie niedopełnienia obowiązków i w konsekwencji naraża funkcjonariuszy na odpowiedzialność dyscyplinarna i karną.
Wydawanie nieformalnych poleceń nakazujących funkcjonariuszom pracę na wielu stanowiskach co stwarza ułatwienia dla przemytu.
12. Prawdopodobne narażenie na odpowiedzialność karną funkcjonariuszy, którzy realizowali kontrole automatów w ramach wyznaczonych odgórnie procedur.
Otrzymujemy informacje o podejmowanych przez Prokuraturę sprawach o nadużycie/przekroczenie uprawnień przez funkcjonariuszy celnych i naczelników urzędów celnych w związku z akcją zatrzymywania automatów, w świetle okoliczności wskazujących na skoordynowane działania celników na podstawie procedur opracowanych odgórnie. Związek otrzymuje informacje o możliwych nieprawidłowościach i licznych błędach proceduralnych w opracowanej odgórnie procedurze, co może skutkować zwrotem wraz z odszkodowaniami wielu zajętych automatów.
13. Prawa pracownicze.
W Izbach dochodzi do powszechnego łamania prawa z zakresu praw pracowniczych np.:
⢠brak wypłaty świadczeń należnych z mocy prawa,
⢠blokowanie wypłaty świadczeń socjalnych,
⢠złe warunki bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym zagrażające życiu funkcjonariuszy i podróżnym,
⢠mobbing i brak wyjaśnienia okoliczności samobójstw funkcjonariuszy,
⢠brak jakiejkolwiek pomocy socjalnej dla funkcjonariuszy w bardzo trudnej sytuacji- konieczność organizowania zbiórek publicznych i związane z tym ryzyko powstania zobowiązania wobec darczyńców, którymi mogą być osoby zainteresowane wpływem na decyzje służbowe funkcjonariusza.
⢠bardzo trudna sytuacja rodzinna i mieszkaniowa funkcjonariuszy alokowanych, zatrzymanie procesu realokacji, brak pomocy na stworzenie warunków mieszkaniowych umożliwiających przeniesienie życia rodzinnego do miejsca alokowania funkcjonariusza; problemy zdrowotne, depresje i kłopoty rodzinne jako skutki alokacji oraz odejścia ze służby wielu wartościowych funkcjonariuszy,
⢠zasadność przeniesień i dymisji służbowych zwłaszcza funkcjonariuszy o wysokich kwalifikacjach,
⢠dyskryminacja i tworzenie pretekstu do zwolnienia funkcjonariuszy uniewinnionych i przywróconych do służby,
14. Stosowanie prawa
⢠ucieczka odpraw celnych z Polski do innych krajów UE wskutek większej formalizacji odpraw w Polsce i braku udogodnień dla podmiotów, przez co realnie Polska traci setki milionów złotych. Działania Szefa SC skupiają się na wzmocnieniu zewnętrznej granicy UE kosztem wewnętrznych placówek celnych, co ma wpływ na jakość obsługi podmiotów i osób fizycznych przez Służbę Celną.
⢠brak działań Ministra Finansów w związku z śledztwem prowadzonym przez Prokuraturę Apelacyjną w Rzeszowie, w którym Prokurator Krajowy potwierdza, że analiza materiału dowodowego uzasadniła prowadzenie śledztwa przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, także w kierunku podejrzenia popełnienia przestępstw spenalizowanych w art. 231 §1 Kodeksu karnego w zakresie:
- kształtowania przepisów,
- formułowania w wewnętrznych pismach (okólnikach, wytycznych i poleceniach służbowych) interpretacji dotyczących taryfikacji importowanego towaru, stosowania stawek oraz zwolnień z akcyzy
- ukształtowania wadliwej praktyki dokonywania odpraw celnych, a następnie kontroli postimportowej.
⢠Brak reakcji Ministerstwa Finansów na informacje z Izb Celnych jakie napływały od 2003 roku i informowały o nieprawidłowościach na rynku automatów o niskich wygranych czy w obrocie skażonym spirytusem. Ministerstwo Finansów nie reagowało lub też reagowało z ogromnym opóźnieniem, tworząc kolejne luki prawne.
⢠Brak reakcji Ministerstwa Finansów na import ponad 67 milionów litrów alkoholu etylowego w kresie od 2004-2010, który jest bezwarunkowo zwolniony z akcyzy bez możliwości kontroli wykorzystania wobec wiedzy o jego wykorzystaniu do celów spożywczych lub do paliw.
⢠Brak reakcji na informację, iż nie można ustalić pochodzenia 100 milionów litrów alkoholu, na który wykorzystano pomoc publiczną z Programu promocji biopaliw przy wzroście pomocy publicznej na realizacje Programu z 262 mln w 2007r do 879 mln w 2008 i 1 200 mln w 2009r i wobec spadku liczby gorzelni, regresu w wykorzystaniu surowców rolnych do produkcji alkoholu i brakiem zakładanego przyrostu zatrudnienia.
⢠zniesienie stałych nadzorów w kasynach rozporządzeniem z dnia 5 listopada 2009 r. w sprawie kontroli wykonywanych przez Służbę Celną w zakresie urządzania i prowadzenia gier i zakładów wzajemnych (Dz. U. Nr 188, poz. 1459
⢠zapowiadane przez SSC zniesienie stałych nadzorów podatkowych w tak newralgicznych sektorach gospodarki jak przemysł tytoniowy i paliwowy. Osłabienie kontroli nad wyrobami akcyzowymi zwolnionymi z akcyzy.
⢠unieruchomienie w wielu miejscach w Polsce kontrolnych grup mobilnych Służby Celnej z powodu wejścia w życie rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wzorów upoważnień do wykonywania kontroli przez Służbę Celną (Dz. U. Nr 182, poz. 1423) i niedostarczenia do niektórych jednostek upoważnień do kontroli nawet przez okres kilku tygodni od czasu wejścia w życie ww. rozporządzenia, co spowodowało niemożność sprawowania wielu kontroli lub też stwarzało ryzyko podważenia wyników kontroli. Odpowiadając na interpelacje poselskie â np. Pani Poseł Barbary Marianowskiej nr 13369, Pani Poseł Iwony Arent - zapytanie 6276, Ministerstwo Finansów nie widzi problemu w zaniedbaniach, które spowodowały nawet kilkutygodniowe unieruchomienie grup mobilnych lub utrudnienia w sprawowaniu kontroli z powodu braku upoważnień do jej przeprowadzenia dla funkcjonariuszy celnych.
⢠wyjaśnienie prawdopodobnego poświadczenia nieprawdy przez urzędników Ministerstwa Finansów, którzy dopuszczali urządzenia do gry jako automaty o niskich wygranych będąc w posiadaniu wiedzy na temat nadużyć na rynku automatów o niskich wygranych i mechanizmów oszustw.
Wobec powyższego zwracamy się z wnioskiem o:
1. Zbadanie decyzji Szefa S.C. w kontekście złamania Konstytucji RP oraz ustawy o Służbie Celnej,
2. Przegląd procesu mianowań w izbach celnych,
3. Wycofanie wytycznych dot. mianowań pracowników cywilnych i urzędników. Powstrzymanie procederu szantażowania pracowników obniżeniem uposażeń przy przejściu do Służby Celnej.
4. Wycofanie wytycznych dot. podziału środków na motywacyjny system uposażeń, odblokowanie zakazu awansowania w stanowiskach. Prosimy, aby Wysoka Komisja zobowiązała Szefa SC do stosowania prawa â art.222 ust.2 ustawy o S.C i do wycofania wytycznych nakazujących stosowanie rozporządzenia MF (Dz.U. Nr 36/2010, poz.199) w 2010r. do ustalenia uposażenia funkcjonariuszy celnych.
5. Przekazanie pełnej puli przeznaczonej na motywacyjny wzrost uposażeń do izb celnych,
6. Zobowiązanie SSC do rozliczenia realizacji ustawy budżetowej za 2009r
7. Zobowiązanie SSC do przekazania analizy zasadności przeprowadzenia procesu wartościowania według wybranych kryteriów, ze wskazaniem oczekiwanych efektów i zagrożeń. Wskazania metody wartościowania i kwalifikacji osób, które zostały wyznaczone do przeprowadzenia procesu.
Wnosimy o rozważenie zniesienia przepisu art.114 ustawy o Służbie Celnej mówiącego o wartościowaniu i wprowadzenie w zamian faktycznego systemu motywacyjnego w Służbie Celnej.
Sławomir Siwy
/ - /
Przewodniczący
ZZ Celnicy PL
Nysa, dnia 01.06.2010r.
ZZ Celnicy PL â 42/2010
Pan Paweł Arndt
Przewodniczący
Komisji Finansów Publicznych
Szanowny Panie Przewodniczący
W kontekście wdrożenia modernizacji Służby Celnej pragniemy zasygnalizować kilka najważniejszych problemów oraz wniosków o naprawę powstałych nadużyć władzy. To tylko część najważniejszych spraw, które wyszczególniamy w załączniku do niniejszego pisma.
Komisja Finansów Publicznych jest ostatnią naszą nadzieją, że nadużycia i nieprawidłowości jakich dopuszcza się kierownictwo Służby Celnej, zostaną naprawione oraz zniwelowane, co może zapobiec narastaniu niepokojów społecznych w przyszłości. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów nie bada zgłoszonych nieprawidłowości ograniczając się do przekazania sprawy do wyjaśnienia do właściwego Resortu. Na zarzuty wobec Szefa Służby Celnej odpowiada więc Szef Służby Celnej. Minister Finansów sygnalizował przed Komisją ds. zbadania afery hazardowej, że ma pełne zaufanie do Szefa Służby Celnej, stąd nadzór jest znacznie ograniczony. Najwyższa Izba Kontroli ze względu na inne kontrole w Ministerstwie Finansów odmawia kontroli chociażby procesu mianowań, Rzecznik Praw Obywatelskich, Fundacje są bezradne, strony po wymianie korespondencji pozostają przy swoich zdaniach. Państwowa Inspekcja Pracy nie podejmuje kontroli w Służbie Celnej z uwagi na brak uprawnień do kontroli stosunków administracyjnoprawnych. Odwołanie się do czwartej władzy i debata publiczna jest ograniczana przez karanie związkowców dyscyplinarnie â Szef Służby Celnej stwierdza wprost, aby przewodniczący Związku nim weźmie udział w debacie publicznej zastanowił się czy ma do tego prawo jako funkcjonariusz, czy nie powinien być osobą spoza Służby jeżeli chce uczestniczyć w debacie publicznej. Nie każde złamanie, nagięcie czy obejście ustawy, ograniczenie praw związkowych jest możliwe do spenalizowania w normy prawa karnego, stąd Wysoka Komisja jest naszą ostatnią nadzieją na poszanowanie podstawowych zasad państwa prawa i powstrzymanie eskalacji napięć społecznych w Służbie Celnej.
Każde poważne zakłócenie w funkcjonowaniu Służby Celnej wpływa negatywnie na poziom realizowanych zadań. Funkcjonariusze działają na linii bezpośredniego styku ze światem przestępczym, który z całą pewnością korzysta ze wszelkich metod wpływania na decyzje organów, zwłaszcza gdy w grę wchodzą milonowe kwoty. Szczególnie niebezpieczną jest sytuacja podejrzliwości i braku zaufania do decyzji niektórych osób z kierownictwa Służby Celnej, których decyzje osłabiają Służbę Celną, sprzyjają oszustwom i powodują utrudnienia dla legalnych podmiotów. Ze względu na liczbę i skalę nadużyć wymagających wyjaśnienia zwracamy się z prośbą o rozważenie wniosku o powołanie zespołu do zbadania zgłaszanych problemów. W ramach prac takiego zespołu można by wyjaśnić zarzuty i wypracować wnioski dotyczących koniecznych działań w celu usunięcia nieprawidłowości i naruszeń prawa, ewentualnie wypracowanie koniecznych zmian w przepisach.
Zał 1 szt
Do wiadomości:
1. Pan Tomasz Arabski â Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
2. Pan Michał Boni â Szef Komitetu Stałego Rady Ministrów
3. Pan Sławomir Brodziński â Szef Służby Cywilnej
4. Pani Elżbieta Markowska â Dyrektor Biura Ministra Finansów
5. Pan Marek Radzikowski - Szef Gabinetu Politycznego Ministra Finansów
6. Ksiądz Dziekan Marcin Iżycki
7. Prezydium Komisji Finansów Publicznych
8. Najwyższa Izba Kontroli
9. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
10. Centralne Biuro Antykorupcyjne
11. Prokuratura Okręgowa w Warszawie
12. Parlamentarzyści
Z poważaniem:
Sławomir Siwy
/ - /
Przewodniczący
ZZ Celnicy PL
ZAŁĄCZNIK NR 1
Poniżej przedstawiamy kwestie, które powinny być przedmiotem zbadania przez Komisję Finansów Publicznych:
1. Prawdopodobne naruszenie Konstytucji RP i innych ustaw oraz przekroczenie uprawnień przez Szefa Służby Celnej poprzez wydanie wiążących poleceń Dyrektorom Izb Celnych, które ograniczały niezależność organów oraz nakazywały stosowanie przesłanek pozaustrojowych do mianowania na stopnie służbowe.
2. Prawdopodobne poświadczenie nieprawdy w procesie legislacyjnym nad rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie świadczeń socjalnych funkcjonariuszy celnych.
W dniu 7 stycznia 2010r. Szef S.C. przekazał do Komitetu Rady Ministrów projekt rozporządzenia w sprawie funduszu świadczeń socjalnych z dnia 17 grudnia, w którym informuje, iż projekt został opublikowany na stronie BIP oraz że związki nie zgłosiły uwag do projektu. Tymczasem projekt ten został opublikowany w BIP dopiero w dniu 20 stycznia 2010 na wyraźne żądanie związków zawodowych. Wcześniej przesłany projekt nie zawierał istotnego i kontrowersyjnego zapisu tj. §10, który wprowadza nowatorską zasadę działania prawa wstecz. Przewiduje on, że w okresie obowiązywania dotychczasowego rozporządzenia nie będzie ono stosowane do wypłaty świadczeń socjalnych lecz zastosowanie będzie miało dopiero nowe rozporządzenie. Na spotkaniu z Szefem Służby Celnej zostało przedstawione negatywne stanowisko związków do tej propozycji wraz z informacją o niezgodności przepisu z zasadą lex retro non agit i zapowiedzią składania masowych pozwów w razie zastosowania treści nowego rozporządzenia z mocą wstecz. Szef S.C. przekazał wówczas informację, że ma świadomość, iż żądania funkcjonariuszy mogą być uznane przez sądy i nastąpi konieczność wypłaty nie tylko świadczeń zgodnie z obowiązującym prawem, ale także kosztów sądowych i zastępstwa procesowego.
3. Umundurowienie pracowników cywilnych. Wg wytycznych z Ministerstwa Finansów przekazanych Dyrektorom Izb ma dojść do mianowania wyłącznie na stopnie podoficerów bez względu na doświadczenie, staż, uprawnienia. Stopnie w jedynie korpusie podoficerów mają otrzymać np.:
⢠mianowani urzędnicy Służby Cywilnej,
⢠mianowani przez Prezydenta oficerowie innych służb (ABW, Policji), którzy obecnie są pracownikami Służby Celnej;
⢠inspektorzy kontroli skarbowej- bez względu na doświadczenie
Jeżeli pracownicy cywilni wykonujący obecnie zadania kontrolne nie przejdą do służby (nie zmienią statusu na funkcjonariuszy) nie będą mogli pracować na dotychczasowych stanowiskach. Jeżeli natomiast przejdą do służby i zgodzą się na mianowanie, nie będą mogli zajmować stanowisk kierowniczych nawet jeżeli są obecnie na takich stanowiskach i to bez względu na ich kwalifikacje, uprawnienia, szkolenia i koszty jakie zostały poniesione na ich kształcenie. Zachowując wysokie uposażenia muszą przejść na stanowiska pomocnicze np. do magazynów, kadr, płac. Dla porównania pracownik cywilny, który przeszedł do służby na kilka dni przed wejściem w życie ustawy jest obecnie nadkomisarzem. Jego kolega o takich samych kwalifikacjach, będzie mógł uzyskać taki stopień po kilkunastu latach służby.
Podstawą do ustalenia stopni ma być wykładnia z Ministerstwa Finansów.
Poza poniżeniem doświadczonych i wykwalifikowanych pracowników zwracamy uwagę na stratę dla Służby. Pracownicy z najwyższymi kwalifikacjami i wieloletnim doświadczeniem przy kontroli wyrobów akcyzowych zostaną odsunięci od kontroli, a nieraz ich miejsce muszą zająć funkcjonariusze, dla których będą to nowe zadania. Czy nie doprowadzi to do osłabienia kontroli wyrobów akcyzowych? Czy to jest cel modernizacji?
Proces już się rozpoczyna. Związek jest informowany o nadużyciach, swoistym mobbingu i szantażu wobec pracowników. Naczelnicy Urzędów Celnych przekazując propozycje Dyrektorów proponują wbrew uzgodnieniom samowolne zrzeczenie się części uposażenia przy mianowaniu do Służby Celnej. Sugerują przeniesienie do oddalonych miejscowości w razie wyrażenia chęci pozostania w Korpusie Służby Cywilnej i odmowy mianowania na funkcjonariusza. Wobec wytycznych z Ministerstwa Finansów istnieje zagrożenie, że wszyscy pracownicy tj. ok. 1000 osób zostanie mianowanych do najniższych korpusów. Wielu straci na uposażeniach.
4. Zmiana struktury â likwidacja Izb
Komisja przyjęła już DEZYDERAT w tej sprawie.
Wobec publikowania w BIP projektów rozporządzeń, już po pierwszym posiedzeniu Komisji, które odbyło się w dniu 29.04.2010r. istnieje wciąż obawa, że rozporządzenia zostaną podpisane przez Min. Finansów w terminie późniejszym. Żadnych gwarancji nie daje także wypowiedź Szefa Służby Celnej skierowana do Parlamentu RP, w dniu 20.05.2010r., który na konkretne pytanie o to czy zaniechał planów likwidacji nie odpowiada wprost, odsyłając sprawę do decyzji Ministra Finansów.
5. Realizacja uchwały modernizacyjnej w części przeznaczonej na budową motywacyjnego systemu wynagrodzeń i pozbawienie Związków Zawodowych możliwości uzgodnień zasad wynagradzania.
Szef Służby Celnej wprowadził bez uzgodnień rozporządzenie Min. Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie uposażenia zasadniczego funkcjonariuszy celnych Dz.U. Nr 36, poz. 199, w którym jednostronnie określił zasady wynagradzania. Jednocześnie nakazał dyrektorom Izb Celnych naginanie prawa poprzez obejście art.222 ust.2 ustawy o SC, który jednoznacznie stanowi, że do spraw uposażeń należy stosować przepisy dotychczasowe. Wbrew przepisom ustawy nakazano Dyrektorom stosowanie tegoż rozporządzenia już w 2010 roku. Jednocześnie Dyrektorzy izb celnych zostali związani przez Szefa Służby Celnej wytycznymi w zakresie sposobu dysponowania podwyżkami, co pozbawiło Związki Zawodowe możliwości realizacji prawa w zakresie stosowania art.21 ust.2 i art.27 ust.3 ustawy o Związkach zawodowych w związku z art.59 ust.2 Konstytucji RP.
6. Zwalnianie osób zawieszonych bez względu na decyzje prokuratora.
Nadużywane jest prawo umożliwiające zawieszenie funkcjonariusza w obowiązkach służbowych. Okres zawieszenia jest wydłużany w celu uzyskania okresu 12 miesięcy i wytworzenia przesłanki fakultatywnej do zwolnienia. Wydawane są decyzje o przedłużeniu zawieszenia oraz zwolnieniu ze służby nawet gdy prokurator cofa zawieszenie, uchyla wszelkie środki zapobiegawcze i gdy jedyne zeznania obciążające funkcjonariusza są wycofywane. Decyzje są wydawane bez badania ich zasadności, znajomości akt, uwzględnienia dotychczasowej służby, ocen przełożonych i wpływu na zachowania innych funkcjonariuszy. Dyrektorzy izby celnych rozpoczęli skoordynowaną akcję zwalniania funkcjonariuszy, którzy bez własnej winy oczekują na rozstrzygnięcia, często bezpodstawnych i przewlekających się w nieskończoność postępowań przygotowawczych. Nasz Związek jest w posiadaniu dowodów wskazujących na wymuszanie zeznań szantażem, zeznań które obciążają funkcjonariuszy. Proceder jest bardzo niebezpieczny i niestety wiele wskazuje na to, że ma szerszy charakter. Wpływa też na asekuracyjne zachowania innych funkcjonariuszy, którzy jak widać nie mają żadnej ochrony przed pomówieniami ze strony przestępczości. Notujemy wiele przypadków, że to przestępcy w taki właśnie sposób eliminują z przejść granicznych i innych jednostek skutecznych i uciążliwych dla nich funkcjonariuszy. Dziennik Gazeta Prawna powołał się na słowa Szefa SC, który miał podjąć decyzję o zwolnieniu tych funkcjonariuszy. Jeżeli informacje te są prawdziwe mamy do czynienia z brutalnym pogwałceniem Konstytucyjnej zasady dwuinstancyjności, gdyż Szef SC jest organem II instancji i przełożonym Dyrektorów.
Do czasu wyjaśnienia zarzutów funkcjonariuszom można zlecić wykonywanie innych zadań, które nie będą w żaden sposób kolidowały z dobrem śledztwa oraz dobrem Służby. Zabezpiecza to interes publiczny i dobro śledztwa, zmniejsza kwoty wypłacane zawieszonym, jednocześnie chroni funkcjonariuszy przed nieodwracalnymi skutkami bezpodstawnych pomówień, ogranicza przemytnikom możliwości szantażu i władzy nad funkcjonariuszami. Taka praktyka była stosowana przez niektórych Dyrektorów, jednak obecnie przy takiej postawie ich przełożonego Szefa Służby Celnej nie jest to możliwe do realizacji.
7. Uprawnienia służb mundurowych.
Pragniemy także zwrócić uwagę wysokiej Komisji, że ustawa o Służbie Celnej jest niezgodna z Konstytucją RP - z zasadą sprawiedliwości społecznej i zasadą równości.
Ustawa o Służbie Celnej wprowadziła dyspozycyjność i podległość służbową na poziomie innych służb mundurowych. W wielu aspektach funkcjonariusze celni mają nawet zaostrzone rygory służby. Ustawa o Służbie Celnej nie rekompensuje owych obostrzeń i ograniczeń praw i swobód obywatelskich na wzór innych służb mundurowych.
Na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej stoją obok siebie funkcjonariusze dwóch służb granicznych tj. funkcjonariusze Straży Granicznej i Służby Celnej. Podobnie realizują zadania w terenie. To model funkcjonujący praktycznie w całej Unii Europejskiej. Jedna z ww. służb posiada liczne prawa rekompensujące rygory służby, w tym głównie emerytury mundurowe. Ryzyko związane ze służbą, odpowiedzialność, narażanie się przestępczości, przy takich samych praktycznie rygorach i dyspozycyjności, obciąża bardziej funkcjonariuszy celnych, którzy są pozbawieni większości praw przysługujących ich kolegom ze Straży Granicznej. To stan niezgodny z Konstytucją RP. W 1998 roku Rząd RP zobowiązał się zrównać prawa funkcjonariuszy Straży Granicznej i Służby Celnej. W styczniu 2008 roku zostało to potwierdzone. Rząd obiecał celnikom rozpoczęcie prac nad włączeniem do zaopatrzeniowego systemu emerytalnego. Wraz z wejściem w życie ustawy o Służbie Celnej zrównano jednak jedynie rygory służby, zaostrzając je nawet w niektórych aspektach w stosunku do innych służb mundurowych. Rząd nie podjął prac nad włączeniem celników do zaopatrzeniowego systemu emerytalnego.
8. Ograniczanie prawa do debaty publicznej na tematy związane z funkcjonowaniem Służby Celnej.
Prawo do publicznego wyrażania opinii na tematy związane z funkcjonowaniem Służby Celnej jest w chwili obecnej ograniczane przez kierownictwo naszej formacji.
Przewodniczący Związku został ukarany karą dyscyplinarną, bezpośrednio przez Szefa Służby Celnej za wypowiedzi medialne jako szef Związku i w związku z bezpośrednim narażeniem na niebezpieczeństwo funkcjonariuszy. Sprawa dot. zmiany przepisów, które spowodowało tylko tyle pożytku, że ucywilizowało nieco jedno piesze przejście graniczne, za to ograniczyło turystom prawa obywatelskie oraz umożliwiło opanowanie i zwiększenie przemytu przez gangi przemytnicze, o czym świadczą wypowiedzi rzeczników prasowych izb celnych oraz rzecznika prasowego MF. Posłowie zasiadający w Komisji Finansów Publicznych, zadający pytania z mównicy sejmowej, bezpośrednio byli wprowadzani w błąd przy wprowadzaniu tego prawa podczas debaty sejmowej.
Następnie, już po wejściu w życie nowego prawa, w błąd była wprowadzana opinia publiczna we wszystkich głównych wydaniach wiadomości we wszystkich stacjach telewizyjnych.
Osoby, które w interesie publicznym pragną przekazać opinii publicznej informacje na temat ww. działań urzędników MF, są szykanowani â vide sprawa przewodniczącego Związku.
9. Wartościowanie i opis stanowisk
Proces wartościowania został wdrożony bez podstawy prawnej. Trwają prace nad wartościowaniem pomimo braku zarządzenia Ministra Finansów. Nie przygotowano analizy skutków prowadzonego wartościowania. Nie opracowano metody zgodnie ze standardami wypracowanymi i stosowanymi w zgodzie ze zdobyczami nauki w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi. Służba Celna nie dysponuje specjalistami, którzy posiadają kwalifikacje i doświadczenie do opracowania metodologii i przeprowadzenia wartościowania. Wartościowanie jest przeprowadzane jedynie pod doraźne cele i wyobrażenia kierownictwa przez osoby, które nie maja jakiegokolwiek przygotowania merytorycznego. Stanowiska są wartościowane w oparciu jedynie o opis zadań, tj. na zasadach jak w fabryce, w której wykonuje się stałe powtarzające się czynności na wielu porównywalnych stanowiskach. Nie są uwzględniane kwalifikacje, ryzyko, warunki pełnienia służby, zagrożenie, odpowiedzialność, różnorodności zadań. Proces wprowadzany jest bez analizy zagrożeń dla funkcjonowania formacji. Spycha na margines praktycznie wszystkich funkcjonariuszy mających bezpośredni kontakt z petentem, ci funkcjonariusze będą zarabiać najmniej, pozbawia ich możliwości awansu, ogromna większość zatrudnionych na stanowiskach kontrolerskich, najbardziej narażonych na korupcję i szantaż ze strony przestępczości zostaje zaklasyfikowana do najniższej kategorii. Powszechne wśród f.c. jest stwierdzenie, że celem wartościowania jest zawłaszczenie służby przez wąską grupę osób i uwłaszczenie się na uchwale modernizacyjnej rządu RP poprzez nawet kilkutysięczny wzrost uposażeń. Za to większość funkcjonariuszy zatrudnionych głównie na zewnętrznej granicy UE, w Grupach Mobilnych czy OC wewnętrznych oraz Szczególnym Nadzorze Podatkowym, ale także wielu innych miejscach zostanie pozbawiona podwyżek lub otrzyma je w znikomej wysokości. Ich ścieżka kariery zawodowej oraz możliwości awansu zostaną także znacznie ograniczone.
10. Rozliczenie ustawy budżetowej w części przeznaczonej na wynagrodzenia. W 2009r nie została wykorzystana pełna kwota na wynagrodzenia. Ministerstwo Finansów przeznaczyło około 21 milionów zł na nagrody zamiast na wzrost uposażeń. Sprawę tę zatajano przed Związkami Zawodowymi. Przekazując środki na nagrody nie zwiększono funduszu płac, zgodnie z tym co przyjął Parlament. Czy Minister Finansów miał akceptację władzy ustawodawczej do zmiany przeznaczenia środków zapisanych w budżecie?
Ponadto występują nieścisłości w rozliczeniu ustawy budżetowej na rok 2009. Na modernizację wynagrodzeń funkcjonariuszy celnych przewidziano kwotę o 135 611 tys. zł wyższą niż w budżecie na 2008 rok. W noweli ustawy budżetowej na 2009 rok, Sejm RP zmniejszył ww. kwotę do 107 055 tys. zł i taką kwotę zapisał na wzrost uposażeń w zmianie ustawy budżetowej na 2009r. z dnia 17.07.2009r., która została przyjęta przez Parlament RP i opublikowana w Dz.U. Nr 128, poz.9430.
Ministerstwo Finansów przeznaczyło jednak w 2009 roku na wzrost wynagrodzeń funkcjonariuszy celnych kwotę zaledwie 58 890 tys. zł. W jaki sposób została wykorzystana pozostała kwota? Dlaczego, aż około 21 000 tys. zł z tej kwoty przekazano na nagrody, zamiast na wzrost uposażeń?
11. Lekceważenie bezpieczeństwa funkcjonariuszy.
Coraz częstsze napady na funkcjonariuszy i ich mienie. Powszechne stają się podpalenia domów, samochodów, napady z bronią. Zuchwałe i powszechne ataki i próby zastraszenia nawet na przejściach granicznych. Brak lub zbyt słaba reakcja kierownictwa na te ataki i na pomówienia oraz groźby karalne. Funkcjonariusze mogą domagać się ścigania sprawców tylko z powództwa cywilnego i bez wsparcia Izby. Brak ochrony dla funkcjonariuszy, którzy dokonali ujawnień narażając przemytników, w tym członków zorganizowanych grup przestępczych, na znaczne straty sięgające nawet wielu milionów złotych. Także brak ochrony dla funkcjonariuszy prowadzących sprawy, w których przedmiot sporu sięga również milionowych kwot. Brak pomocy prawnika i ochrony dla funkcjonariuszy podczas przesłuchań w sądach, w których spotykają się bezpośrednio z groźnymi bandytami.
Ponadto funkcjonariusze są zmuszani poleceniami ustnymi do wykonywania zadań (wbrew regulaminom) na wielu stanowiskach. Zmuszani są do wykonywania zadań w pośpiechu więc kontrole muszą być pobieżne, przez co naraża się na straty Skarb Państwa i lekceważy bezpieczeństwo obywateli UE. Taka organizacja zadań znacznie zwiększa ryzyko korupcji, stwarza zagrożenie niedopełnienia obowiązków i w konsekwencji naraża funkcjonariuszy na odpowiedzialność dyscyplinarna i karną.
Wydawanie nieformalnych poleceń nakazujących funkcjonariuszom pracę na wielu stanowiskach co stwarza ułatwienia dla przemytu.
12. Prawdopodobne narażenie na odpowiedzialność karną funkcjonariuszy, którzy realizowali kontrole automatów w ramach wyznaczonych odgórnie procedur.
Otrzymujemy informacje o podejmowanych przez Prokuraturę sprawach o nadużycie/przekroczenie uprawnień przez funkcjonariuszy celnych i naczelników urzędów celnych w związku z akcją zatrzymywania automatów, w świetle okoliczności wskazujących na skoordynowane działania celników na podstawie procedur opracowanych odgórnie. Związek otrzymuje informacje o możliwych nieprawidłowościach i licznych błędach proceduralnych w opracowanej odgórnie procedurze, co może skutkować zwrotem wraz z odszkodowaniami wielu zajętych automatów.
13. Prawa pracownicze.
W Izbach dochodzi do powszechnego łamania prawa z zakresu praw pracowniczych np.:
⢠brak wypłaty świadczeń należnych z mocy prawa,
⢠blokowanie wypłaty świadczeń socjalnych,
⢠złe warunki bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym zagrażające życiu funkcjonariuszy i podróżnym,
⢠mobbing i brak wyjaśnienia okoliczności samobójstw funkcjonariuszy,
⢠brak jakiejkolwiek pomocy socjalnej dla funkcjonariuszy w bardzo trudnej sytuacji- konieczność organizowania zbiórek publicznych i związane z tym ryzyko powstania zobowiązania wobec darczyńców, którymi mogą być osoby zainteresowane wpływem na decyzje służbowe funkcjonariusza.
⢠bardzo trudna sytuacja rodzinna i mieszkaniowa funkcjonariuszy alokowanych, zatrzymanie procesu realokacji, brak pomocy na stworzenie warunków mieszkaniowych umożliwiających przeniesienie życia rodzinnego do miejsca alokowania funkcjonariusza; problemy zdrowotne, depresje i kłopoty rodzinne jako skutki alokacji oraz odejścia ze służby wielu wartościowych funkcjonariuszy,
⢠zasadność przeniesień i dymisji służbowych zwłaszcza funkcjonariuszy o wysokich kwalifikacjach,
⢠dyskryminacja i tworzenie pretekstu do zwolnienia funkcjonariuszy uniewinnionych i przywróconych do służby,
14. Stosowanie prawa
⢠ucieczka odpraw celnych z Polski do innych krajów UE wskutek większej formalizacji odpraw w Polsce i braku udogodnień dla podmiotów, przez co realnie Polska traci setki milionów złotych. Działania Szefa SC skupiają się na wzmocnieniu zewnętrznej granicy UE kosztem wewnętrznych placówek celnych, co ma wpływ na jakość obsługi podmiotów i osób fizycznych przez Służbę Celną.
⢠brak działań Ministra Finansów w związku z śledztwem prowadzonym przez Prokuraturę Apelacyjną w Rzeszowie, w którym Prokurator Krajowy potwierdza, że analiza materiału dowodowego uzasadniła prowadzenie śledztwa przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, także w kierunku podejrzenia popełnienia przestępstw spenalizowanych w art. 231 §1 Kodeksu karnego w zakresie:
- kształtowania przepisów,
- formułowania w wewnętrznych pismach (okólnikach, wytycznych i poleceniach służbowych) interpretacji dotyczących taryfikacji importowanego towaru, stosowania stawek oraz zwolnień z akcyzy
- ukształtowania wadliwej praktyki dokonywania odpraw celnych, a następnie kontroli postimportowej.
⢠Brak reakcji Ministerstwa Finansów na informacje z Izb Celnych jakie napływały od 2003 roku i informowały o nieprawidłowościach na rynku automatów o niskich wygranych czy w obrocie skażonym spirytusem. Ministerstwo Finansów nie reagowało lub też reagowało z ogromnym opóźnieniem, tworząc kolejne luki prawne.
⢠Brak reakcji Ministerstwa Finansów na import ponad 67 milionów litrów alkoholu etylowego w kresie od 2004-2010, który jest bezwarunkowo zwolniony z akcyzy bez możliwości kontroli wykorzystania wobec wiedzy o jego wykorzystaniu do celów spożywczych lub do paliw.
⢠Brak reakcji na informację, iż nie można ustalić pochodzenia 100 milionów litrów alkoholu, na który wykorzystano pomoc publiczną z Programu promocji biopaliw przy wzroście pomocy publicznej na realizacje Programu z 262 mln w 2007r do 879 mln w 2008 i 1 200 mln w 2009r i wobec spadku liczby gorzelni, regresu w wykorzystaniu surowców rolnych do produkcji alkoholu i brakiem zakładanego przyrostu zatrudnienia.
⢠zniesienie stałych nadzorów w kasynach rozporządzeniem z dnia 5 listopada 2009 r. w sprawie kontroli wykonywanych przez Służbę Celną w zakresie urządzania i prowadzenia gier i zakładów wzajemnych (Dz. U. Nr 188, poz. 1459
⢠zapowiadane przez SSC zniesienie stałych nadzorów podatkowych w tak newralgicznych sektorach gospodarki jak przemysł tytoniowy i paliwowy. Osłabienie kontroli nad wyrobami akcyzowymi zwolnionymi z akcyzy.
⢠unieruchomienie w wielu miejscach w Polsce kontrolnych grup mobilnych Służby Celnej z powodu wejścia w życie rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wzorów upoważnień do wykonywania kontroli przez Służbę Celną (Dz. U. Nr 182, poz. 1423) i niedostarczenia do niektórych jednostek upoważnień do kontroli nawet przez okres kilku tygodni od czasu wejścia w życie ww. rozporządzenia, co spowodowało niemożność sprawowania wielu kontroli lub też stwarzało ryzyko podważenia wyników kontroli. Odpowiadając na interpelacje poselskie â np. Pani Poseł Barbary Marianowskiej nr 13369, Pani Poseł Iwony Arent - zapytanie 6276, Ministerstwo Finansów nie widzi problemu w zaniedbaniach, które spowodowały nawet kilkutygodniowe unieruchomienie grup mobilnych lub utrudnienia w sprawowaniu kontroli z powodu braku upoważnień do jej przeprowadzenia dla funkcjonariuszy celnych.
⢠wyjaśnienie prawdopodobnego poświadczenia nieprawdy przez urzędników Ministerstwa Finansów, którzy dopuszczali urządzenia do gry jako automaty o niskich wygranych będąc w posiadaniu wiedzy na temat nadużyć na rynku automatów o niskich wygranych i mechanizmów oszustw.
Wobec powyższego zwracamy się z wnioskiem o:
1. Zbadanie decyzji Szefa S.C. w kontekście złamania Konstytucji RP oraz ustawy o Służbie Celnej,
2. Przegląd procesu mianowań w izbach celnych,
3. Wycofanie wytycznych dot. mianowań pracowników cywilnych i urzędników. Powstrzymanie procederu szantażowania pracowników obniżeniem uposażeń przy przejściu do Służby Celnej.
4. Wycofanie wytycznych dot. podziału środków na motywacyjny system uposażeń, odblokowanie zakazu awansowania w stanowiskach. Prosimy, aby Wysoka Komisja zobowiązała Szefa SC do stosowania prawa â art.222 ust.2 ustawy o S.C i do wycofania wytycznych nakazujących stosowanie rozporządzenia MF (Dz.U. Nr 36/2010, poz.199) w 2010r. do ustalenia uposażenia funkcjonariuszy celnych.
5. Przekazanie pełnej puli przeznaczonej na motywacyjny wzrost uposażeń do izb celnych,
6. Zobowiązanie SSC do rozliczenia realizacji ustawy budżetowej za 2009r
7. Zobowiązanie SSC do przekazania analizy zasadności przeprowadzenia procesu wartościowania według wybranych kryteriów, ze wskazaniem oczekiwanych efektów i zagrożeń. Wskazania metody wartościowania i kwalifikacji osób, które zostały wyznaczone do przeprowadzenia procesu.
Wnosimy o rozważenie zniesienia przepisu art.114 ustawy o Służbie Celnej mówiącego o wartościowaniu i wprowadzenie w zamian faktycznego systemu motywacyjnego w Służbie Celnej.
Sławomir Siwy
/ - /
Przewodniczący
ZZ Celnicy PL