[h=3]Senator Jerzy Wcisła:[/h]Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Senacie!
Procedowanie ustaw o Straży Marszałkowskiej, mimo wątpliwości części senatorów, jest dobrą okazją do dyskusji nad statusem funkcjonariusza służb mundurowych w Polsce. Otóż logika prawna sugeruje, by te służby traktować w systemie prawnym tak samo â strażaków, funkcjonariuszy Straży Marszałkowskiej, Straży Granicznej, służb więziennych, wywiadu, funkcjonariuszy mundurowych ochrony państwa i innych służb, w tym Służby Celnej. Taką logikę potwierdza Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 32. Konstytucyjną zasadę równości należy odczytać jako obowiązek zagwarantowania takich samych uprawnień wszystkim osobom, które charakteryzuje taka sama istotna cecha z punktu widzenia danej regulacji prawnej. W tym przypadku wspólne jest to, że mówimy o funkcjonariuszach służb mundurowych.
Niestety podczas tworzenia Krajowej Administracji Skarbowej przyjęto nowe rozwiązania dotyczące funkcjonariuszy Służby Celnej. Teraz są oni traktowani inaczej niż pozostali funkcjonariusze mundurowi. O tym, że podczas tworzenia KAS popełniono błędy, świadczą wyroki sądów, które często przyznają rację skarżącym się celnikom. Dzisiaj mamy świetną okazję, by te błędy naprawić. Procedujemy bowiem przepisy, które dotyczą zarówno Straży Marszałkowskiej, jak i Służby Celnej czy Służby Celno-Skarbowej. Myślę tu m.in. o przywróceniu stosowania zasad dotyczących uprawnień emerytalnych dla funkcjonariuszy Służby Celnej i Służby Celno-Skarbowej. W efekcie przyjęcia poprawek, o których będę mówił, wszyscy funkcjonariusze mundurowi będą objęci takimi samymi zasadami.
Wysoki Senacie, funkcjonariusze celni są jedynymi funkcjonariuszami w Polsce, którzy muszą osiągnąć wiek 55 lat, by otrzymać emeryturę. Brak tego wymogu wobec innych funkcjonariuszy mundurowych wynika z przekonania, że praca w mundurze niesie ze sobą tyle stresów, napięć i zagrożeń, że należy umożliwić funkcjonariuszowi pójście na emeryturę, gdy po 15 latach pracy nie będzie się on czuł na siłach do dalszej służby. Ale przyznanie takich uprawnień np. Straży Marszałkowskiej i innym funkcjonariuszom, a odebranie ich funkcjonariuszom celnym oznacza, że uznajemy to uzasadnienie za słuszne w przypadku jednych funkcjonariuszy, a za nieuzasadnione w przypadku drugich.
I tak np. funkcjonariusz na granicy polsko-rosyjskiej, przez którą przemyca się alkohol, papierosy, czasami ludzi, gdzie jeden przemytnik nosi niekiedy towar o wartości setek milionów złotych i dla ochrony tego towaru jest w stanie zrobić różne rzeczy celnikowi, gdzie anonimowe groźby pod adresem celników są na porządku dziennym, zdaniem ustawodawcy nie zasługuje na wcześniejszą emeryturę, bo według ustawodawcy â jak rozumiem â to żaden stres otrzymać list lub SMS, z którego celnik dowiaduje się, że jeżeli jeszcze raz zatrzyma danego przewoźnika, czytaj: przemytnika, to musi liczyć się z tym, że jego dziecko lub żona⌠Zapisane są jej imię i nazwisko, którędy chodzi do pracy.
Wysoki Senacie, mieszkam 40 km od granicy polsko-rosyjskiej, znam celników i takich opowieści mógłbym przytoczyć mnóstwo. Ale ustawodawcy uznali, że bardziej stresująca, niebezpieczna i bardziej generująca napięcia jest praca funkcjonariusza Straży Marszałkowskiej, bo było jedno wtargnięcie obywatela RP. I dlatego funkcjonariusz Straży Marszałkowskiej będzie miał większe uprawnienia emerytalne niż celnik. Ja, Szanowni Państwo, nie mam nic do strażników Straży Marszałkowskiej, ale, Panie Senator i Panowie Senatorowie, nie ośmieszajmy się, wprowadzając wymóg osiągnięcia 55 lat w przypadku celników i zwalniając z tego wymogu funkcjonariuszy Straży Marszałkowskiej.
Wysoki Senacie, zgłaszane przeze mnie poprawki nie zmieniają niczego w statusie i uprawnieniach Straży Marszałkowskiej, jedynie zrównują z nimi także uprawnienia celników. Dwie ze zgłaszanych poprawek dotyczą ustawy â Przepisy wprowadzające ustawę o Straży Marszałkowskiej, a kolejne dwie ustawy o Straży Marszałkowskiej. Te drugie dotyczą zaliczenia do wysokości uposażenia służby we wszystkich formacjach mundurowych. W tej chwili wyjęta jest z tego katalogu jedynie Służba Celna. Naprawdę nie wiem, czym celnicy zasłużyli sobie na taką dyskredytację.
Oczywiście zdaję sobie sprawę z tego, że wprowadzenie tych poprawek będzie wymagało zmian w kilku innych rozwiązaniach prawnych, ale to nie nasz, senatorów, powinien być problem. Gdy wprowadzano ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej, senatorowie Platformy Obywatelskiej ostrzegali o wadach tej ustawy. Kto więc dopuścił do tej alogiczności w prawie, niech je teraz naprawia.
Mam nadzieję, Wysoki Senacie, że wszyscy senatorowie poprą zgłoszone przeze mnie poprawki, bo one są logiczne. Uprawnia mnie do takiego przekonania także fakt, że podczas procedowania nad ustawami o Straży Marszałkowskiej â potwierdził to dzisiaj senator sprawozdawca â senatorowie a priori uznali, że funkcjonariuszom Straży Marszałkowskiej należą się takie same przywileje jak wszystkim służbom mundurowym, także â jak rozumiem â służbom celnym. I bądźmy konsekwentni. Dziękuję bardzo.
[h=3]Senator Arkadiusz Grabowski:[/h]Dziękuję, Panie Marszałku.
Panie Marszałku! Wysoki Senacie!
Pozwoliłem sobie zabrać głos, ponieważ w trakcie sprawozdawania z posiedzenia komisji wątek, w przypadku którego byłem przygotowany, żeby go omówić, i który był podnoszony na posiedzeniu komisji przez senatora Wcisłę, nie został tak naprawdę dokładnie omówiony. Chodzi o zaproponowane przez senatora Wcisłę poprawki.
Szanowni Państwo, poprawki te mają na celu uchylenie przepisów określających dodatkowe warunki uzyskania prawa do emerytury przez funkcjonariuszy Służby Celnej i Służby Celno-Skarbowej w zakresie wieku, tj. ukończenia 55 lat, oraz wykonywania przez co najmniej 5 lat tzw. zadań policyjnych określonych w art. 2 ust. 1 pktach 4â6 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej, tj. zadań polegających na rozpoznawaniu, wykrywaniu, zapobieganiu i zwalczaniu przestępstw i wykroczeń wskazanych w przepisach ustawy o Służbie Celnej. Drugi aspekt â przyznanie prawa do emerytury mundurowej funkcjonariuszom Służby Celnej za okres pracy w administracji celnej przed rokiem 1999.
Otóż całą sprawę zainicjował wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 3 marca 2015 r. o sygnaturze K 39/13, w którym Trybunał orzekł, że art. 1, art. 18a ust. 1 oraz art. 18b ust. 1 ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin w zakresie, w jakim wśród osób uprawnionych do świadczeń emerytalnych pomijają funkcjonariuszy Służby Celnej, którzy wykonują zadania określone w art. 2 ust. 1 pktach 4â6 ustawy o Służbie Celnej, są niezgodne z art. 32 konstytucji, czyli z zasadą równości.
Poprawki, o których wprowadzenie wnosi senatora Wcisła, tak naprawdę będą niezgodne z tym wyrokiem, ponieważ właśnie w nim Trybunał Konstytucyjny orzekł, że okres wykonywania przez 5 lat zadań policyjnych⌠Z sentencji wyroku wynika, że w ocenie Trybunału Konstytucyjnego jest to jedno z kryteriów.
W związku z tym wyrokiem do Sejmu wniesiony został obywatelski projekt ustawy, w którym zaproponowano wprowadzenie do ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy uprawnień emerytalnych dla wszystkich funkcjonariuszy Służby Celnej bez względu na rodzaj wykonywanych zadań, tak jak w Policji. No, tylko że w przypadku Policji są to prawa nabyte. W przypadku Służby Celnej tych praw nigdy nie było, funkcjonariusze Służby Celnej nigdy nie mieli takich praw.
W trakcie prac sejmowych uwzględniono poprawki rządowe, które wprowadziły szereg zmian w stosunku do propozycji wskazanych w projekcie obywatelskim. Zgodnie z zaproponowanym przez rząd przepisem art. 1 ust. 2 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy o emeryturę mundurową mogą starać się funkcjonariusze Służby Celnej, Służby Celno-Skarbowej mianowani do służby po 14 września 1999 r. lub których stosunek pracy został przekształcony w stosunek służbowy na podstawie art. 22b ustawy o Służbie Celnej lub art. 99 ustawy o Służbie Celnej.
Szczególne warunki uzyskania przez tych funkcjonariuszy praw określają przepisy art. 12 ust. 2 i 3 oraz art. 15d i art. 15e ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy. Strona rządowa, wskazując na słuszność przyjęcia w przypadku celników innych rozwiązań niż w przypadku funkcjonariuszy pozostałych służb, podniosła następujące argumenty⌠I tu była sentencja wyroku Trybunału, który uznał za uprawnionych jedynie funkcjonariuszy Służby Celnej wykonujących tzw. zadania policyjne, czyli zwalczanie przestępczości. Druga możliwość to różnicowanie sytuacji prawnej służb mundurowych ze względu na specyfikę służby, co Trybunał Konstytucyjny wykazał w orzeczeniu dotyczącym Służby Celnej z 19 października 2004 r.
Ustawa uwzględniająca propozycje rządowe została uchwalona 11 maja 2017 r. Poprawki, które obecnie zostały zaproponowane, mają na celu powrót do propozycji ujętej w projekcie obywatelskim. W takim przypadku nie byłoby żadnych odrębności, jeśli chodzi o system emerytalny funkcjonariuszy Służby Celnej, wynikających ze specyfiki służby i celnicy mogliby mieć emerytury obliczane na takich samych zasadach jak inne służby mundurowe objęte ustawą o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy.
Proponowane poprawki dotyczą zmiany art. 9 przepisów wprowadzających ustawę o Straży Marszałkowskiej, w którym zmieniana jest ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy. Podlegają tam zmianie pkt 7, w zakresie art. 12 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, z którego usuwa się ust. 2 i 3 dotyczące Służby Celnej. Dodaje się też pkt 7a dotyczący nadania nowego brzmienia art. 13 ust. 1 pkt 4 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, zgodnie z którym zalicza się do wysługi lat na potrzeby wyliczania emerytury mundurowej okres pracy funkcjonariusza Służby Celnej lub Służby Celno-Skarbowej w administracji celnej przed 1999 r.
Wprowadzenie takich poprawek pociąga za sobą konieczność wprowadzenia do ustawy innych poprawek. Wprowadzenie zaproponowanych poprawek nie rozwiązuje problemu, ponieważ należałoby zmianami objąć następujące przepisy: art. 1 ust. 2, art. 14 ust. 1, art. 15d, art. 15e, art. 18 ust. 3 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy; art. 111 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, w zakresie, w jakim odsyła do art. 15e ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy; art. 85 ust. 6, art. 95 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w zakresie, w jakim odnoszą się one do art. 15d ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy.
Zaproponowane zmiany, z wyjątkiem dotyczącej art. 12, oraz ich konieczne konsekwencje dotyczą tych przepisów ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, które nie są nowelizowane przepisami ustawy wprowadzającej ustawę o Straży Marszałkowskiej. Zgodnie z linią orzeczniczą Trybunału Konstytucyjnego odnoszącą się do art. 121 ust. 2 konstytucji, uchwalenie poprawek przez Senat ograniczone jest ramami przedmiotowymi określanymi przez ustawę uchwaloną przez Sejm. Poza tym podczas rozpatrywania projektu ustawy Sejm dysponuje szerokimi możliwościami jego modyfikacji, a Senat może wnosić poprawki jedynie do treści uchwalonej przez Sejm. Prace Senatu ponadto mogą toczyć się tylko nad ustawą o takiej treści, kształcie i rozmiarze, jaka została uchwalona â i są wyroki w tych sprawach. Ponadto obejmowanie przy okazji zmiany ustawy nowelizowanej poprawkami uchwalonymi przez Senat materii niewyrażonych wprost w treści ustawy nowelizującej stanowi obejście art. 118 ust. 1, art. 119 oraz art. 121 konstytucji. Przekroczenie w ten sposób przez Senat dopuszczalnego zakresu poprawek należy kwalifikować jako naruszenie art. 121 konstytucji â wyrok w sprawie K 5/07. Tak więc propozycje tych poprawek, które zostały złożone, to jest przekroczenie, które należy kwalifikować jako naruszenie konstytucji. Jeżeli proponowane poprawki wykraczają poza zakres ustawy, nabierają charakteru samoistnych przedłożeń legislacyjnych, czyli odrębnej inicjatywy. Nie tędy droga, Szanowny Panie Senatorze. Intencje może dobre, do dyskusji, ale nie w takiej formie.
Ponadto ograniczenie prawa do wnoszenia poprawek wynika z art. 118 ust. 3 konstytucji i wiąże się z ramami finansowymi przyjętej przez Sejm ustawy. I ta propozycja, Panie Senatorze, pana poprawek, które pan wnosi⌠Ja bym chciał się zorientować, jakie źródła finansowania w związku z tymi poprawkami pan proponuje, tak żeby sfinansować, że tak powiem, skutki wprowadzenia takich poprawek, które są de facto niekompletne. Jeżeli przyjęte przez Senat poprawki miałyby prowadzić do przekroczenia ram finansowych, co spowodować może istotny wzrost kosztów wykonania ustawy, uznać należy, że taka propozycja nie ma charakteru jedynie poprawki, ale jest to propozycja mająca charakter nowej inicjatywy ustawodawczej â i tu też są wyroki Trybunału Konstytucyjnego K 37/03 oraz K 40/05.
I tak na koniec. Ukształtowanie na nowo materii regulującej zasady przyznawania emerytur mundurowych funkcjonariuszom Służby Celnej, określonej w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, w drodze poprawek do ustawy â Przepisy wprowadzające ustawę o Straży Marszałkowskiej wykracza merytorycznie i formalnie, legislacyjnie poza treść ustawy uchwalonej przez Sejm. Wykracza również poza jej ramy finansowe. Materia ta może być elementem odrębnej inicjatywy ustawodawczej.
Tak że niestety, Panie Senatorze, poprawki, które pan zgłosił, nie mogą być przyjęte, w ocenie prawników, wraz z tą ustawą. Dziękuję.
[h=3]Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Jarosław Zieliński:[/h]Pani Marszałek! Wysoki Senacie!
Bardzo krótko.
...
I jeszcze jedna sprawa na koniec, sprawa celników. No, proszę państwa, obrońcy się znaleźli celników. Platforma Obywatelska obrońcą celników, proszę państwa. No, pomyślałby kto⌠8 lat rządziliście, celnicy walczyli o uprawnienia emerytalne. Ja osobiście, jako poseł Prawa i Sprawiedliwości, reprezentowałem przed Trybunałem Konstytucyjnym interes celników ubiegających się o uprawnienia emerytalne, o uprawnienia w systemie zaopatrzeniowym. Nie było tam waszego przedstawiciela. Ja tam byłem jako przedstawiciel Prawa i Sprawiedliwości razem ze związkami zawodowymi Służby Celnej.
Trybunał orzekł o niezgodności przepisów z konstytucją w pewnym zakresie. I to orzeczenie, ten wyrok Trybunału został skonsumowany w przepisach, które uchwaliliśmy w tej kadencji w związku z utworzeniem Służby Celno-Skarbowej. I dzisiaj ta sprawa jest uregulowana. Może nie jest uregulowana tak, że wszyscy są z tego zadowoleni, ale jest uregulowana w zakresie uprawnień do systemu zaopatrzeniowego tych, którzy zostali zakwalifikowani do działań, o których mowa w wyroku Trybunału Konstytucyjnego. I jest to duża grupa celników Służby Celno-Skarbowej. Oni nie mieli za czasów rządów koalicji PO-PSL, przez 8 lat, ani tych uprawnień, ani zrozumienia, ani żadnego wsparcia.
Wy blokowaliście â wy jako partia polityczna, jako Platforma Obywatelska z PSL â właśnie te działania. Powtarzam: Trybunał Konstytucyjny â ten właśnie Trybunał, którego tak broniliście później, atakując zmiany w Trybunale, ten Trybunał, który uważaliście za wasz â orzekł właśnie, że było to niezgodne z konstytucją i my tę kwestię uregulowaliśmy. Dzisiaj nie ubierajcie się w szaty obrońców celników, bo to jest po prostu fałszywe. Nie róbcie tego państwo, bo ludzie to widzą, ludzie to słyszą. Celnicy też to widzą i słyszą. I tyle.
Proszę państwa, powinniśmy rozmawiać o materii ustawowej, ale ponieważ padły czy zostały tutaj wyartykułowane różne insynuacje, to musiałem na to zareagować. I naprawdę proszę trzymać się faktów, bo fakty są ludziom znane, amnezji nikt nie ma, wszyscy pamiętamy, jak było, kto do czego dążył i kto co zrobił. Dziękuję bardzo."
PS. W dniu 15 lutego ustawy przyjęto bez poprawek
Procedowanie ustaw o Straży Marszałkowskiej, mimo wątpliwości części senatorów, jest dobrą okazją do dyskusji nad statusem funkcjonariusza służb mundurowych w Polsce. Otóż logika prawna sugeruje, by te służby traktować w systemie prawnym tak samo â strażaków, funkcjonariuszy Straży Marszałkowskiej, Straży Granicznej, służb więziennych, wywiadu, funkcjonariuszy mundurowych ochrony państwa i innych służb, w tym Służby Celnej. Taką logikę potwierdza Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 32. Konstytucyjną zasadę równości należy odczytać jako obowiązek zagwarantowania takich samych uprawnień wszystkim osobom, które charakteryzuje taka sama istotna cecha z punktu widzenia danej regulacji prawnej. W tym przypadku wspólne jest to, że mówimy o funkcjonariuszach służb mundurowych.
Niestety podczas tworzenia Krajowej Administracji Skarbowej przyjęto nowe rozwiązania dotyczące funkcjonariuszy Służby Celnej. Teraz są oni traktowani inaczej niż pozostali funkcjonariusze mundurowi. O tym, że podczas tworzenia KAS popełniono błędy, świadczą wyroki sądów, które często przyznają rację skarżącym się celnikom. Dzisiaj mamy świetną okazję, by te błędy naprawić. Procedujemy bowiem przepisy, które dotyczą zarówno Straży Marszałkowskiej, jak i Służby Celnej czy Służby Celno-Skarbowej. Myślę tu m.in. o przywróceniu stosowania zasad dotyczących uprawnień emerytalnych dla funkcjonariuszy Służby Celnej i Służby Celno-Skarbowej. W efekcie przyjęcia poprawek, o których będę mówił, wszyscy funkcjonariusze mundurowi będą objęci takimi samymi zasadami.
Wysoki Senacie, funkcjonariusze celni są jedynymi funkcjonariuszami w Polsce, którzy muszą osiągnąć wiek 55 lat, by otrzymać emeryturę. Brak tego wymogu wobec innych funkcjonariuszy mundurowych wynika z przekonania, że praca w mundurze niesie ze sobą tyle stresów, napięć i zagrożeń, że należy umożliwić funkcjonariuszowi pójście na emeryturę, gdy po 15 latach pracy nie będzie się on czuł na siłach do dalszej służby. Ale przyznanie takich uprawnień np. Straży Marszałkowskiej i innym funkcjonariuszom, a odebranie ich funkcjonariuszom celnym oznacza, że uznajemy to uzasadnienie za słuszne w przypadku jednych funkcjonariuszy, a za nieuzasadnione w przypadku drugich.
I tak np. funkcjonariusz na granicy polsko-rosyjskiej, przez którą przemyca się alkohol, papierosy, czasami ludzi, gdzie jeden przemytnik nosi niekiedy towar o wartości setek milionów złotych i dla ochrony tego towaru jest w stanie zrobić różne rzeczy celnikowi, gdzie anonimowe groźby pod adresem celników są na porządku dziennym, zdaniem ustawodawcy nie zasługuje na wcześniejszą emeryturę, bo według ustawodawcy â jak rozumiem â to żaden stres otrzymać list lub SMS, z którego celnik dowiaduje się, że jeżeli jeszcze raz zatrzyma danego przewoźnika, czytaj: przemytnika, to musi liczyć się z tym, że jego dziecko lub żona⌠Zapisane są jej imię i nazwisko, którędy chodzi do pracy.
Wysoki Senacie, mieszkam 40 km od granicy polsko-rosyjskiej, znam celników i takich opowieści mógłbym przytoczyć mnóstwo. Ale ustawodawcy uznali, że bardziej stresująca, niebezpieczna i bardziej generująca napięcia jest praca funkcjonariusza Straży Marszałkowskiej, bo było jedno wtargnięcie obywatela RP. I dlatego funkcjonariusz Straży Marszałkowskiej będzie miał większe uprawnienia emerytalne niż celnik. Ja, Szanowni Państwo, nie mam nic do strażników Straży Marszałkowskiej, ale, Panie Senator i Panowie Senatorowie, nie ośmieszajmy się, wprowadzając wymóg osiągnięcia 55 lat w przypadku celników i zwalniając z tego wymogu funkcjonariuszy Straży Marszałkowskiej.
Wysoki Senacie, zgłaszane przeze mnie poprawki nie zmieniają niczego w statusie i uprawnieniach Straży Marszałkowskiej, jedynie zrównują z nimi także uprawnienia celników. Dwie ze zgłaszanych poprawek dotyczą ustawy â Przepisy wprowadzające ustawę o Straży Marszałkowskiej, a kolejne dwie ustawy o Straży Marszałkowskiej. Te drugie dotyczą zaliczenia do wysokości uposażenia służby we wszystkich formacjach mundurowych. W tej chwili wyjęta jest z tego katalogu jedynie Służba Celna. Naprawdę nie wiem, czym celnicy zasłużyli sobie na taką dyskredytację.
Oczywiście zdaję sobie sprawę z tego, że wprowadzenie tych poprawek będzie wymagało zmian w kilku innych rozwiązaniach prawnych, ale to nie nasz, senatorów, powinien być problem. Gdy wprowadzano ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej, senatorowie Platformy Obywatelskiej ostrzegali o wadach tej ustawy. Kto więc dopuścił do tej alogiczności w prawie, niech je teraz naprawia.
Mam nadzieję, Wysoki Senacie, że wszyscy senatorowie poprą zgłoszone przeze mnie poprawki, bo one są logiczne. Uprawnia mnie do takiego przekonania także fakt, że podczas procedowania nad ustawami o Straży Marszałkowskiej â potwierdził to dzisiaj senator sprawozdawca â senatorowie a priori uznali, że funkcjonariuszom Straży Marszałkowskiej należą się takie same przywileje jak wszystkim służbom mundurowym, także â jak rozumiem â służbom celnym. I bądźmy konsekwentni. Dziękuję bardzo.
[h=3]Senator Arkadiusz Grabowski:[/h]Dziękuję, Panie Marszałku.
Panie Marszałku! Wysoki Senacie!
Pozwoliłem sobie zabrać głos, ponieważ w trakcie sprawozdawania z posiedzenia komisji wątek, w przypadku którego byłem przygotowany, żeby go omówić, i który był podnoszony na posiedzeniu komisji przez senatora Wcisłę, nie został tak naprawdę dokładnie omówiony. Chodzi o zaproponowane przez senatora Wcisłę poprawki.
Szanowni Państwo, poprawki te mają na celu uchylenie przepisów określających dodatkowe warunki uzyskania prawa do emerytury przez funkcjonariuszy Służby Celnej i Służby Celno-Skarbowej w zakresie wieku, tj. ukończenia 55 lat, oraz wykonywania przez co najmniej 5 lat tzw. zadań policyjnych określonych w art. 2 ust. 1 pktach 4â6 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej, tj. zadań polegających na rozpoznawaniu, wykrywaniu, zapobieganiu i zwalczaniu przestępstw i wykroczeń wskazanych w przepisach ustawy o Służbie Celnej. Drugi aspekt â przyznanie prawa do emerytury mundurowej funkcjonariuszom Służby Celnej za okres pracy w administracji celnej przed rokiem 1999.
Otóż całą sprawę zainicjował wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 3 marca 2015 r. o sygnaturze K 39/13, w którym Trybunał orzekł, że art. 1, art. 18a ust. 1 oraz art. 18b ust. 1 ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin w zakresie, w jakim wśród osób uprawnionych do świadczeń emerytalnych pomijają funkcjonariuszy Służby Celnej, którzy wykonują zadania określone w art. 2 ust. 1 pktach 4â6 ustawy o Służbie Celnej, są niezgodne z art. 32 konstytucji, czyli z zasadą równości.
Poprawki, o których wprowadzenie wnosi senatora Wcisła, tak naprawdę będą niezgodne z tym wyrokiem, ponieważ właśnie w nim Trybunał Konstytucyjny orzekł, że okres wykonywania przez 5 lat zadań policyjnych⌠Z sentencji wyroku wynika, że w ocenie Trybunału Konstytucyjnego jest to jedno z kryteriów.
W związku z tym wyrokiem do Sejmu wniesiony został obywatelski projekt ustawy, w którym zaproponowano wprowadzenie do ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy uprawnień emerytalnych dla wszystkich funkcjonariuszy Służby Celnej bez względu na rodzaj wykonywanych zadań, tak jak w Policji. No, tylko że w przypadku Policji są to prawa nabyte. W przypadku Służby Celnej tych praw nigdy nie było, funkcjonariusze Służby Celnej nigdy nie mieli takich praw.
W trakcie prac sejmowych uwzględniono poprawki rządowe, które wprowadziły szereg zmian w stosunku do propozycji wskazanych w projekcie obywatelskim. Zgodnie z zaproponowanym przez rząd przepisem art. 1 ust. 2 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy o emeryturę mundurową mogą starać się funkcjonariusze Służby Celnej, Służby Celno-Skarbowej mianowani do służby po 14 września 1999 r. lub których stosunek pracy został przekształcony w stosunek służbowy na podstawie art. 22b ustawy o Służbie Celnej lub art. 99 ustawy o Służbie Celnej.
Szczególne warunki uzyskania przez tych funkcjonariuszy praw określają przepisy art. 12 ust. 2 i 3 oraz art. 15d i art. 15e ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy. Strona rządowa, wskazując na słuszność przyjęcia w przypadku celników innych rozwiązań niż w przypadku funkcjonariuszy pozostałych służb, podniosła następujące argumenty⌠I tu była sentencja wyroku Trybunału, który uznał za uprawnionych jedynie funkcjonariuszy Służby Celnej wykonujących tzw. zadania policyjne, czyli zwalczanie przestępczości. Druga możliwość to różnicowanie sytuacji prawnej służb mundurowych ze względu na specyfikę służby, co Trybunał Konstytucyjny wykazał w orzeczeniu dotyczącym Służby Celnej z 19 października 2004 r.
Ustawa uwzględniająca propozycje rządowe została uchwalona 11 maja 2017 r. Poprawki, które obecnie zostały zaproponowane, mają na celu powrót do propozycji ujętej w projekcie obywatelskim. W takim przypadku nie byłoby żadnych odrębności, jeśli chodzi o system emerytalny funkcjonariuszy Służby Celnej, wynikających ze specyfiki służby i celnicy mogliby mieć emerytury obliczane na takich samych zasadach jak inne służby mundurowe objęte ustawą o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy.
Proponowane poprawki dotyczą zmiany art. 9 przepisów wprowadzających ustawę o Straży Marszałkowskiej, w którym zmieniana jest ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy. Podlegają tam zmianie pkt 7, w zakresie art. 12 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, z którego usuwa się ust. 2 i 3 dotyczące Służby Celnej. Dodaje się też pkt 7a dotyczący nadania nowego brzmienia art. 13 ust. 1 pkt 4 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, zgodnie z którym zalicza się do wysługi lat na potrzeby wyliczania emerytury mundurowej okres pracy funkcjonariusza Służby Celnej lub Służby Celno-Skarbowej w administracji celnej przed 1999 r.
Wprowadzenie takich poprawek pociąga za sobą konieczność wprowadzenia do ustawy innych poprawek. Wprowadzenie zaproponowanych poprawek nie rozwiązuje problemu, ponieważ należałoby zmianami objąć następujące przepisy: art. 1 ust. 2, art. 14 ust. 1, art. 15d, art. 15e, art. 18 ust. 3 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy; art. 111 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, w zakresie, w jakim odsyła do art. 15e ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy; art. 85 ust. 6, art. 95 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w zakresie, w jakim odnoszą się one do art. 15d ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy.
Zaproponowane zmiany, z wyjątkiem dotyczącej art. 12, oraz ich konieczne konsekwencje dotyczą tych przepisów ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, które nie są nowelizowane przepisami ustawy wprowadzającej ustawę o Straży Marszałkowskiej. Zgodnie z linią orzeczniczą Trybunału Konstytucyjnego odnoszącą się do art. 121 ust. 2 konstytucji, uchwalenie poprawek przez Senat ograniczone jest ramami przedmiotowymi określanymi przez ustawę uchwaloną przez Sejm. Poza tym podczas rozpatrywania projektu ustawy Sejm dysponuje szerokimi możliwościami jego modyfikacji, a Senat może wnosić poprawki jedynie do treści uchwalonej przez Sejm. Prace Senatu ponadto mogą toczyć się tylko nad ustawą o takiej treści, kształcie i rozmiarze, jaka została uchwalona â i są wyroki w tych sprawach. Ponadto obejmowanie przy okazji zmiany ustawy nowelizowanej poprawkami uchwalonymi przez Senat materii niewyrażonych wprost w treści ustawy nowelizującej stanowi obejście art. 118 ust. 1, art. 119 oraz art. 121 konstytucji. Przekroczenie w ten sposób przez Senat dopuszczalnego zakresu poprawek należy kwalifikować jako naruszenie art. 121 konstytucji â wyrok w sprawie K 5/07. Tak więc propozycje tych poprawek, które zostały złożone, to jest przekroczenie, które należy kwalifikować jako naruszenie konstytucji. Jeżeli proponowane poprawki wykraczają poza zakres ustawy, nabierają charakteru samoistnych przedłożeń legislacyjnych, czyli odrębnej inicjatywy. Nie tędy droga, Szanowny Panie Senatorze. Intencje może dobre, do dyskusji, ale nie w takiej formie.
Ponadto ograniczenie prawa do wnoszenia poprawek wynika z art. 118 ust. 3 konstytucji i wiąże się z ramami finansowymi przyjętej przez Sejm ustawy. I ta propozycja, Panie Senatorze, pana poprawek, które pan wnosi⌠Ja bym chciał się zorientować, jakie źródła finansowania w związku z tymi poprawkami pan proponuje, tak żeby sfinansować, że tak powiem, skutki wprowadzenia takich poprawek, które są de facto niekompletne. Jeżeli przyjęte przez Senat poprawki miałyby prowadzić do przekroczenia ram finansowych, co spowodować może istotny wzrost kosztów wykonania ustawy, uznać należy, że taka propozycja nie ma charakteru jedynie poprawki, ale jest to propozycja mająca charakter nowej inicjatywy ustawodawczej â i tu też są wyroki Trybunału Konstytucyjnego K 37/03 oraz K 40/05.
I tak na koniec. Ukształtowanie na nowo materii regulującej zasady przyznawania emerytur mundurowych funkcjonariuszom Służby Celnej, określonej w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, w drodze poprawek do ustawy â Przepisy wprowadzające ustawę o Straży Marszałkowskiej wykracza merytorycznie i formalnie, legislacyjnie poza treść ustawy uchwalonej przez Sejm. Wykracza również poza jej ramy finansowe. Materia ta może być elementem odrębnej inicjatywy ustawodawczej.
Tak że niestety, Panie Senatorze, poprawki, które pan zgłosił, nie mogą być przyjęte, w ocenie prawników, wraz z tą ustawą. Dziękuję.
[h=3]Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Jarosław Zieliński:[/h]Pani Marszałek! Wysoki Senacie!
Bardzo krótko.
...
I jeszcze jedna sprawa na koniec, sprawa celników. No, proszę państwa, obrońcy się znaleźli celników. Platforma Obywatelska obrońcą celników, proszę państwa. No, pomyślałby kto⌠8 lat rządziliście, celnicy walczyli o uprawnienia emerytalne. Ja osobiście, jako poseł Prawa i Sprawiedliwości, reprezentowałem przed Trybunałem Konstytucyjnym interes celników ubiegających się o uprawnienia emerytalne, o uprawnienia w systemie zaopatrzeniowym. Nie było tam waszego przedstawiciela. Ja tam byłem jako przedstawiciel Prawa i Sprawiedliwości razem ze związkami zawodowymi Służby Celnej.
Trybunał orzekł o niezgodności przepisów z konstytucją w pewnym zakresie. I to orzeczenie, ten wyrok Trybunału został skonsumowany w przepisach, które uchwaliliśmy w tej kadencji w związku z utworzeniem Służby Celno-Skarbowej. I dzisiaj ta sprawa jest uregulowana. Może nie jest uregulowana tak, że wszyscy są z tego zadowoleni, ale jest uregulowana w zakresie uprawnień do systemu zaopatrzeniowego tych, którzy zostali zakwalifikowani do działań, o których mowa w wyroku Trybunału Konstytucyjnego. I jest to duża grupa celników Służby Celno-Skarbowej. Oni nie mieli za czasów rządów koalicji PO-PSL, przez 8 lat, ani tych uprawnień, ani zrozumienia, ani żadnego wsparcia.
Wy blokowaliście â wy jako partia polityczna, jako Platforma Obywatelska z PSL â właśnie te działania. Powtarzam: Trybunał Konstytucyjny â ten właśnie Trybunał, którego tak broniliście później, atakując zmiany w Trybunale, ten Trybunał, który uważaliście za wasz â orzekł właśnie, że było to niezgodne z konstytucją i my tę kwestię uregulowaliśmy. Dzisiaj nie ubierajcie się w szaty obrońców celników, bo to jest po prostu fałszywe. Nie róbcie tego państwo, bo ludzie to widzą, ludzie to słyszą. Celnicy też to widzą i słyszą. I tyle.
Proszę państwa, powinniśmy rozmawiać o materii ustawowej, ale ponieważ padły czy zostały tutaj wyartykułowane różne insynuacje, to musiałem na to zareagować. I naprawdę proszę trzymać się faktów, bo fakty są ludziom znane, amnezji nikt nie ma, wszyscy pamiętamy, jak było, kto do czego dążył i kto co zrobił. Dziękuję bardzo."
PS. W dniu 15 lutego ustawy przyjęto bez poprawek