Z dzisiejszej Gazety Prawnej.
Celnik nie przeszuka na imprezie
● Funkcjonariusze celni przeszukują uczestników imprez masowych przy użyciu psów
● Ministerstwo Finansów twierdzi, że takie czynności kontrolne są zgodne z prawem
● Eksperci: Przeszukanie na imprezie publicznej to przekroczenie kompetencji Służby Celnej
Służba Celna często chwali się swoimi osiągnięciami w wykrywaniu przestępstw związanych z narkotykami. Funkcjonariusze celni przy pomocy psa służbowego prowadzą kontrole nie na lotniskach czy drogach, ale na imprezach masowych, takich jak koncerty, dyskoteki itp. Specjalnie wyszkolony pies weryfikuje uczestników imprezy, a jego zainteresowanie daną osobą staje się podstawą do dokonania przeszukania. Gdy osoba przeszukana posiada substancje odurzające, zostaje przekazana policji. Ministerstwo Finansów uważa, że takie zachowania są legalne.
Z kolei eksperci uważają tak przeprowadzane kontrole za przekroczenie kompetencji Służby Celnej. Obie strony konfliktu powołują się w swych argumentacjach na te same przepisy, wyciągając jednak zupełnie różne wnioski.
Interpretacja ministerialna
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz.U. nr 168, poz. 1323 z późn. zm.) do zadań tej formacji należy rozpoznawanie, wykrywanie, zwalczanie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych i zapobieganie im oraz ściganie ich sprawców, w zakresie określonym w kodeksie karnym skarbowym. Do zadań Służby Celnej, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy należy również rozpoznawanie, wykrywanie, zwalczanie przestępstw i wykroczeń przeciwko zdrowiu, określonych w art. 55, 57, 61 i 66 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, i zapobieganie im.
– W sytuacji kiedy zaistnieje podejrzenie popełnienia czynu zabronionego podczas trwania imprezy masowej, w świetle powyższych przepisów funkcjonariusze celni mogą przeprowadzić tam działania kontrolne – wyjaśnia Sylwia Stelmachowska z Ministerstwa Finansów.
Dodaje, że uprawnienia określone w art. 32 ust. 1 pkt 4 i 9 ustawy o Służbie Celnej pozwalają natomiast funkcjonariuszom celnym wykonującym kontrole na przeszukiwania osób i pomieszczeń oraz przeprowadzanie rewizji towarów, wyrobów i środków transportu z użyciem psów służbowych.
Stanowisko ekspertów
Innego zdania są eksperci, którzy z tych samych przepisów wyciągają zupełnie inne wnioski. Zgadzają się, że funkcjonariusze celni mają część uprawnień policji także w ramach walki z przestępczością narkotykową. Jednak przepisy te mają charakter szczególny i stanowią jedynie uzupełnienie kompetencji generalnych odnoszących się do zapewnienia realizacji prawa celnego UE.
– Ustawodawca wprost wskazał, do zwalczania jakich przestępstw związanych z przestępczością narkotykową Służba Celna jest powołana – zwraca uwagę Ryszard Sowa, ekspert podatkowy z kancelarii Olszewski, Tokarski i Wspólnicy.
Dodaje, że katalog ten ma charakter zamknięty, obejmuje wyłącznie cztery czyny zabronione, wśród których brak jest przestępstwa związanego z posiadaniem narkotyków. Co więcej, przestępstwa wymienione w ustawie o Służbie Celnej pozostają przede wszystkim w związku z transgranicznym przemieszczaniem substancji zabronionych.
Kompetencji funkcjonariuszy celnych nie można oderwać od głównego celu, w jakim powołana została ta formacja, tj. zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa obszaru celnego Wspólnoty Europejskiej, w tym zgodności z prawem przywozu lub wywozu towarów. Zatem czynności podejmowane w ramach walki z przestępczością narkotykową przez funkcjonariuszy celnych, powinny być powiązane z wykonywaniem ich podstawowego zadania ustawowego.
– Kontrolując ludzi bawiących się na imprezach masowych, takich jak koncerty czy dyskoteki, funkcjonariusze celni przekroczyli swoje kompetencje i praktyka taka nie powinna mieć miejsca – stwierdza Ryszard Sowa.
Formacja ta nie została powołana do zastępowania policji czy innych służb w dowolnej sytuacji, a wszelkie czynności jej funkcjonariuszy muszą mieć umocowanie w ustawie.
Użycie psów
Eksperci nie zgadzają się nie tylko z bezpodstawnością kontroli, ale także ze sposobem jej wykonania. Kompetencja do użycia psa służbowego dotyczy przede wszystkim sprawdzania przestrzegania przepisów prawa celnego oraz innych przepisów związanych z przywozem i wywozem towarów.
– Wątpliwości nie budzi użycie psa służbowego na lotnisku lub drogowym przejściu granicznym, ale można się zastanawiać, czy w ramach uprawnień celników mieści się dokonywanie przez nich takiej kontroli w wiejskiej dyskotece. Oczywiste jest, że narkotyki są nie tylko sprowadzane z zagranicy, ale także produkowane w kraju – mówi Andrzej Ossowski, adwokat z kancelarii A. Ossowski.
Przeszukanie nie powinno naruszać godności osobistej osoby przeszukiwanej oraz powinno być przeprowadzone przez osobę tej samej płci, w warunkach wykluczających obecność osób postronnych, a o takie na dyskotece czy na otwartym terenie trudno. W dodatku z każdego przeszukania powinien być sporządzony protokół.
Polecenie służbowe
W polskiej procedurze karnej nie obowiązuje zasada owoców zatrutego drzewa, która zabrania wykorzystywania nielegalnie zebranych dowodów. Dlatego mimo nielegalności działań funkcjonariuszy służby celnej i przekroczenia przez nich uprawnień ustawowych osobom przekazanym policji po takiej kontroli można postawić zarzut popełnienia przestępstwa określonego w art. 62 ust.1 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tj. posiadanie narkotyków), mimo że sami celnicy w zakresie tego czynu nie mają jakichkolwiek kompetencji.
Funkcjonariusze celni podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za naruszenie obowiązków służbowych, w szczególności za przekroczenie uprawnień określonych w przepisach prawa. W przypadku kontroli na imprezach masowych celnicy wykonują czynności służbowe na polecenie swojego przełożonego
– Gdy polecenie służbowe w przekonaniu celnika jest niezgodne z prawem, to powinien on przedstawić swoje zastrzeżenia do rozkazu przełożonego na piśmie. W razie pisemnego potwierdzenia polecenia powinien je wykonać – wyjaśnia Piotr Wołowicki, adwokat w Kancelarii Olszewski, Tokarski i Wspólnicy.
Tylko w przypadku gdy wykonanie polecenia prowadziłoby do popełnienia przestępstwa, funkcjonariusz jest zobowiązany do odmowy wykonania takiego polecenia.
Kontrole w celu wykrywania narkotyków prowadzić powinna policja. Jednak w swych działaniach może ona współpracować ze Służbą Celną. Kontrola przeprowadzana przez policjanta, któremu pomaga celnik ze służbowym psem, będzie więc tym, czego należałoby oczekiwać.
Jak widać w poruszanej kwestii, nie tylko ja mam wątpliwości.
Tylko głupek wie zawsze wszsytko najlepiej - to tak ad vocem tych Panów wszystkowiedzących, którzy zdążyli na tym forum w tej materii używać względem mnie różnych mało przyjemnych epitetów.
Celnik nie przeszuka na imprezie
● Funkcjonariusze celni przeszukują uczestników imprez masowych przy użyciu psów
● Ministerstwo Finansów twierdzi, że takie czynności kontrolne są zgodne z prawem
● Eksperci: Przeszukanie na imprezie publicznej to przekroczenie kompetencji Służby Celnej
Służba Celna często chwali się swoimi osiągnięciami w wykrywaniu przestępstw związanych z narkotykami. Funkcjonariusze celni przy pomocy psa służbowego prowadzą kontrole nie na lotniskach czy drogach, ale na imprezach masowych, takich jak koncerty, dyskoteki itp. Specjalnie wyszkolony pies weryfikuje uczestników imprezy, a jego zainteresowanie daną osobą staje się podstawą do dokonania przeszukania. Gdy osoba przeszukana posiada substancje odurzające, zostaje przekazana policji. Ministerstwo Finansów uważa, że takie zachowania są legalne.
Z kolei eksperci uważają tak przeprowadzane kontrole za przekroczenie kompetencji Służby Celnej. Obie strony konfliktu powołują się w swych argumentacjach na te same przepisy, wyciągając jednak zupełnie różne wnioski.
Interpretacja ministerialna
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz.U. nr 168, poz. 1323 z późn. zm.) do zadań tej formacji należy rozpoznawanie, wykrywanie, zwalczanie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych i zapobieganie im oraz ściganie ich sprawców, w zakresie określonym w kodeksie karnym skarbowym. Do zadań Służby Celnej, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy należy również rozpoznawanie, wykrywanie, zwalczanie przestępstw i wykroczeń przeciwko zdrowiu, określonych w art. 55, 57, 61 i 66 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, i zapobieganie im.
– W sytuacji kiedy zaistnieje podejrzenie popełnienia czynu zabronionego podczas trwania imprezy masowej, w świetle powyższych przepisów funkcjonariusze celni mogą przeprowadzić tam działania kontrolne – wyjaśnia Sylwia Stelmachowska z Ministerstwa Finansów.
Dodaje, że uprawnienia określone w art. 32 ust. 1 pkt 4 i 9 ustawy o Służbie Celnej pozwalają natomiast funkcjonariuszom celnym wykonującym kontrole na przeszukiwania osób i pomieszczeń oraz przeprowadzanie rewizji towarów, wyrobów i środków transportu z użyciem psów służbowych.
Stanowisko ekspertów
Innego zdania są eksperci, którzy z tych samych przepisów wyciągają zupełnie inne wnioski. Zgadzają się, że funkcjonariusze celni mają część uprawnień policji także w ramach walki z przestępczością narkotykową. Jednak przepisy te mają charakter szczególny i stanowią jedynie uzupełnienie kompetencji generalnych odnoszących się do zapewnienia realizacji prawa celnego UE.
– Ustawodawca wprost wskazał, do zwalczania jakich przestępstw związanych z przestępczością narkotykową Służba Celna jest powołana – zwraca uwagę Ryszard Sowa, ekspert podatkowy z kancelarii Olszewski, Tokarski i Wspólnicy.
Dodaje, że katalog ten ma charakter zamknięty, obejmuje wyłącznie cztery czyny zabronione, wśród których brak jest przestępstwa związanego z posiadaniem narkotyków. Co więcej, przestępstwa wymienione w ustawie o Służbie Celnej pozostają przede wszystkim w związku z transgranicznym przemieszczaniem substancji zabronionych.
Kompetencji funkcjonariuszy celnych nie można oderwać od głównego celu, w jakim powołana została ta formacja, tj. zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa obszaru celnego Wspólnoty Europejskiej, w tym zgodności z prawem przywozu lub wywozu towarów. Zatem czynności podejmowane w ramach walki z przestępczością narkotykową przez funkcjonariuszy celnych, powinny być powiązane z wykonywaniem ich podstawowego zadania ustawowego.
– Kontrolując ludzi bawiących się na imprezach masowych, takich jak koncerty czy dyskoteki, funkcjonariusze celni przekroczyli swoje kompetencje i praktyka taka nie powinna mieć miejsca – stwierdza Ryszard Sowa.
Formacja ta nie została powołana do zastępowania policji czy innych służb w dowolnej sytuacji, a wszelkie czynności jej funkcjonariuszy muszą mieć umocowanie w ustawie.
Użycie psów
Eksperci nie zgadzają się nie tylko z bezpodstawnością kontroli, ale także ze sposobem jej wykonania. Kompetencja do użycia psa służbowego dotyczy przede wszystkim sprawdzania przestrzegania przepisów prawa celnego oraz innych przepisów związanych z przywozem i wywozem towarów.
– Wątpliwości nie budzi użycie psa służbowego na lotnisku lub drogowym przejściu granicznym, ale można się zastanawiać, czy w ramach uprawnień celników mieści się dokonywanie przez nich takiej kontroli w wiejskiej dyskotece. Oczywiste jest, że narkotyki są nie tylko sprowadzane z zagranicy, ale także produkowane w kraju – mówi Andrzej Ossowski, adwokat z kancelarii A. Ossowski.
Przeszukanie nie powinno naruszać godności osobistej osoby przeszukiwanej oraz powinno być przeprowadzone przez osobę tej samej płci, w warunkach wykluczających obecność osób postronnych, a o takie na dyskotece czy na otwartym terenie trudno. W dodatku z każdego przeszukania powinien być sporządzony protokół.
Polecenie służbowe
W polskiej procedurze karnej nie obowiązuje zasada owoców zatrutego drzewa, która zabrania wykorzystywania nielegalnie zebranych dowodów. Dlatego mimo nielegalności działań funkcjonariuszy służby celnej i przekroczenia przez nich uprawnień ustawowych osobom przekazanym policji po takiej kontroli można postawić zarzut popełnienia przestępstwa określonego w art. 62 ust.1 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tj. posiadanie narkotyków), mimo że sami celnicy w zakresie tego czynu nie mają jakichkolwiek kompetencji.
Funkcjonariusze celni podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za naruszenie obowiązków służbowych, w szczególności za przekroczenie uprawnień określonych w przepisach prawa. W przypadku kontroli na imprezach masowych celnicy wykonują czynności służbowe na polecenie swojego przełożonego
– Gdy polecenie służbowe w przekonaniu celnika jest niezgodne z prawem, to powinien on przedstawić swoje zastrzeżenia do rozkazu przełożonego na piśmie. W razie pisemnego potwierdzenia polecenia powinien je wykonać – wyjaśnia Piotr Wołowicki, adwokat w Kancelarii Olszewski, Tokarski i Wspólnicy.
Tylko w przypadku gdy wykonanie polecenia prowadziłoby do popełnienia przestępstwa, funkcjonariusz jest zobowiązany do odmowy wykonania takiego polecenia.
Kontrole w celu wykrywania narkotyków prowadzić powinna policja. Jednak w swych działaniach może ona współpracować ze Służbą Celną. Kontrola przeprowadzana przez policjanta, któremu pomaga celnik ze służbowym psem, będzie więc tym, czego należałoby oczekiwać.
Jak widać w poruszanej kwestii, nie tylko ja mam wątpliwości.
Tylko głupek wie zawsze wszsytko najlepiej - to tak ad vocem tych Panów wszystkowiedzących, którzy zdążyli na tym forum w tej materii używać względem mnie różnych mało przyjemnych epitetów.
