Projekt 20 marca 2006r.
USTAWA
z dnia ___________ 2005 r.
o zmianie ustawy o Służbie Celnej oraz o zmianie innych ustaw 1)
Art.1. W ustawie z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 156, poz. 1641 i Nr 273, poz. 2703 ) wprowadza się następujące zmiany:
1) do art.1 ust.2 dodaje się punkt 9 i 10 w brzmieniu:
„9. realizacja rozporządzenia Rady (EWG) nr 4045/89 z dnia 21 grudnia 1989 r. w sprawie kontroli przez Państwa Członkowskie transakcji stanowiących część systemu finansowania przez Sekcję Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej i uchylającego dyrektywę 77/435/EWG (Dz. Urz. WE L 388 z 30.12.1989, str. 18; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 9, str. 208, z późn. zm.2)), zwanym dalej "rozporządzeniem nr 4045/89" w zakresie refundacji przy wywozie do państw trzecich przyznawanych zgodnie z zasadami wspólnotowymi w ramach wspólnej organizacji rynków rolnych.”
„10. wykonywanie zadań Służby Specjalnej określonej w rozporządzeniu nr 4045/89.
2) do art. 1 dodaje się ust 2b w brzmieniu:
„2b.Wykonywanie zadań określonych w art. 1 ust.2 pkt 9 następuje na zasadach określonych w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 4045/89 z dnia 21 grudnia 1989 r. w sprawie kontroli przez Państwa Członkowskie transakcji stanowiących część systemu finansowania przez Sekcję Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej i uchylającego dyrektywę 77/435/EWG (Dz. Urz. WE L 388 z 30.12.1989, str. 18; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 9, str. 208, z późn. zm.2)), zwanym dalej "rozporządzeniem nr 4045/89". Do przeprowadzania kontroli, w zakresie nieuregulowanym w rozporządzeniu nr 4045/89, stosuje się odpowiednio przepisy o kontroli celnej.
3) art. 1a otrzymuje brzmienie:
„Art. 1a.1 Minister właściwy do spraw finansów publicznych:
1) sprawuje nadzór w sprawach, w których właściwe są organy celne;
2) współdziała w kształtowaniu polityki celnej państwa;
3) realizuje budżet państwa w zakresie ustalonym dla organów celnych;
4) kształtuje politykę kadrową i szkoleniową w organach celnych;
5) współpracuje z organami celnymi innych państw oraz organizacjami międzynarodowymi;
6) prowadzi postępowania w sprawach celnych określonych w przepisach odrębnych;
7) wykonuje inne zadania określone w ustawie oraz w przepisach odrębnych;
8) wykonuje zadania Służby Specjalnej określonej w rozporządzeniu nr 4045/89.
2. Określone w niniejszej ustawie uprawnienia i obowiązki ministra właściwego do spraw finansów publicznych wykonuje Szef Służby Celnej.
3. W celu realizacji zadania określonego w ust. 1 pkt 8 Szef Służby Celnej jest uprawniony do:
1) żądania od organów administracji publicznej wszelkich niezbędnych informacji;
2) zlecania, organom administracji publicznej uprawnionym do kontroli dokumentów mających znaczenie dla realizacji rozporządzenia 4045/89, wykonania określonych czynności.
4. W czynnościach określonych w ust. 3 pkt. 2 mogą uczestniczyć funkcjonariusze celni upoważnieni przez Szefa Służby Celnej.
5. W czynnościach określonych w ust. 3 pkt. 2 oraz art. 1 ust.2 pkt 9 mogą uczestniczyć osoby uprawnione na podstawie ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych, a w przypadku dokonywania kontroli środków przekazanych Rzeczypospolitej Polskiej przez instytucje Unii Europejskiej - przedstawiciele organów Unii Europejskiej.
6. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór upoważnienia, o którym mowa w ust. 4.”
4) artykuł 1f otrzymuje brzmienie:
„Art. 1f. 1. Organy administracji publicznej oraz inne państwowe i gminne, powiatowe oraz wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne są obowiązane współdziałać i nieodpłatnie udzielać organom celnym pomocy technicznej przy wykonywaniu zadań określonych w ustawie.
2. Właściwy organ celny pokrywa udokumentowane koszty związane z udzieleniem pomocy technicznej, o której mowa w ust. 1, przez jednostkę samorządu terytorialnego na pisemny wniosek właściwego organu, złożony nie później niż 30 dni po poniesieniu takich kosztów.
3. Każda osoba pośrednio lub bezpośrednio uczestnicząca w czynnościach związanych z wymianą towarową jest obowiązana do dostarczenia organowi celnemu, na jego żądanie, w ustalonych terminach, dokumentów i informacji mających znaczenie dla kontroli celnej, w jakiejkolwiek formie, jak również do udzielenia niezbędnej pomocy.
2. Jeżeli z dowodów zgromadzonych w toku kontroli wynika potrzeba uzupełnienia tych dowodów lub ich porównania z informacjami pochodzącymi z banku, bank jest obowiązany na pisemne żądanie organu Celnego do sporządzenia i przekazania informacji dotyczących strony postępowania.
3. Na żądanie organu celnego banki są obowiązane udzielać informacji w związku z toczącym się postępowaniem w sprawie o przestępstwo skarbowe:
1) przeciwko posiadaczowi rachunku będącemu osobą fizyczną lub
2) o przestępstwo popełnione w zakresie działalności osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, która to osoba lub jednostka jest posiadaczem rachunku.
4. Żądanie, o którym mowa w ust. 3, powinno zawierać oznaczenie posiadacza rachunku oraz okresu objętego informacją.
5. W zakresie określonym w ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio przepisy art. 182 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.
6. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określi zasady współdziałania organów celnych z organami i jednostkami, o których mowa w ust. 1, oraz zakres ich świadczeń na rzecz organów celnych.”
5) dodaje się art. 1 h i art. 1i:
„ Art. 1h. W przypadku złożenia wniosku o wydanie decyzji, której przedmiotem jest udzielenie pozwolenia, w szczególności pozwolenia na korzystanie z gospodarczej procedury celnej lub procedury uproszczonej, bądź udzielenie innego ułatwienia lub uprawnienia wynikającego z przepisów prawa celnego, organ celny może, przed wydaniem decyzji, przeprowadzić u składającego wniosek kontrolę w celu ustalenia, czy:
1) sposób prowadzenia księgowości i dokumentacji związanej z przeprowadzonymi operacjami handlowymi pozwoli na ustalenie, czy przepisy prawa celnego będą stosowane właściwie;
2) osoba ta nie naruszyła przepisów prawa celnego lub przepisów podatkowych;
3) stan pomieszczeń lub terenu zapewnia skuteczne sprawowanie dozoru celnego.”
„Art.1i. 1. W przypadku złożenia wniosku o udzielenie ułatwień płatniczych, innych niż odroczenie płatności z odstąpieniem od wymogu złożenia zabezpieczenia lub poboru odsetek od kredytu, organ celny może przeprowadzić u wnioskodawcy kontrolę w celu ustalenia, czy jego sytuacja, w szczególności gospodarcza i finansowa, uzasadnia zastosowanie przez organ Służby Celnej takich ułatwień.
2. W przypadku złożenia wniosku o odstąpienie od wymogu złożenia zabezpieczenia, w związku z wstrzymaniem wykonania decyzji nakładającej należności celne przywozowe lub należności celne wywozowe, organ celny może przeprowadzić u wnioskodawcy kontrolę w celu ustalenia sytuacji gospodarczej lub społecznej wnioskodawcy.”
6) art. 2 otrzymuje brzmienie:
„Art. 2. W Służbie Celnej może pełnić służbę osoba, która:
1) jest obywatelem polskim;
2) korzysta z pełni praw publicznych;
3) nie była karana za przestępstwo popełnione umyślnie;
4) ma co najmniej średnie wykształcenie;
5) cieszy się nieposzlakowaną opinią;
6) posiada stan zdrowia pozwalający na pełnienie służby na określonym stanowisku,
7) posiada kwalifikacje wymagane w służbie celnej
2. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi w drodze rozporządzenia szczegółowe
zasady prowadzenia postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do osób ubiegających się przyjęcie do Służby Celnej.”
7) art. 6x otrzymuje brzmienie:
„Art. 6x 1. W celu ustalenia, czy towary zostały wprowadzone na obszar celny Wspólnoty lub wyprowadzone z tego obszaru zgodnie z przepisami prawa celnego, organ celny może zatrzymywać środki transportu lądowego i wodnego oraz podejmować inne czynności kontroli celnej.
2. Zatrzymanie środków transportu może być dokonane tylko przez umundurowanych funkcjonariuszy celnych znajdujących się w pobliżu oznakowanego pojazdu służbowego albo w przypadku gdy ten jest w ruchu, w oznakowanym pojeździe lub jednostce pływającej
3. Zatrzymywanie środków transportu innych niż środki transportu przemieszczające się po drodze publicznej lub drodze wewnętrznej, albo morskich wodach wewnętrznych, morzu terytorialnym, lub wodach śródlądowych odbywa się przy udziale innych służb lub instytucji, a w szczególności:
1) Policji;
2) Straży Granicznej;
3) służb lotniczych;
4) służb administracji kolei państwowych.
4. Po zatrzymaniu środka transportu organ celny może w szczególności:
1) kontrolować dokumenty i dane dotyczące środka transportu oraz osoby kierującej środkiem transportu jak i innych osób korzystających ze środka transportu, z wyłączeniem dokumentów uprawniających do kierowania środkiem transportu, z zastrzeżeniem ust. 5;
2) kontrolować dokumenty dotyczące przewożonych towarów;
2) sprawdzać zamknięcia celne, jeżeli z dokumentów wynika, że zostały one nałożone;
3) przeprowadzać rewizję środków transportu i towarów oraz bagażu przewożonego przez kierującego środkiem transportu i pasażerów .
5. Organ celny może kontrolować dokumenty uprawniające do kierowania środkiem transportu, jeżeli osoba kontrolowana nie posiada innych dokumentów pozwalających określić jej tożsamość albo występuje uzasadniona wątpliwość co do ich autentyczności.
6. Jednostki pływające Służby Celnej podnoszą jako banderę flagę państwową z godłem Rzeczypospolitej Polskiej, określoną w odrębnych przepisach.
7. W czasie wykonywania zadań określonych w ustawie jednostki pływające Służby Celnej podnoszą, obok bandery, flagę Służby Celnej.
8. Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór, okoliczności oraz warunki podnoszenia flagi Służby Celnej, uwzględniając sposób umieszczania bandery i flagi na jednostkach pływających oraz znaków, a także sposób oznakowania jednostek pływających, umożliwiający ich szybką identyfikację.
9. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór i sposób oznakowania pojazdów służbowych Służby Celnej, uwzględniając w szczególności zapewnienie jednoznacznej identyfikacji pojazdów.”
8)art. 6za otrzymuje brzmienie
„Art. 6za. 1. Czynności kontroli celnej, po zwolnieniu towaru są prowadzone po uzyskaniu pisemnego upoważnienia organu celnego. Upoważnienie powinno określać zakres kontroli celnej.
2. Do wykonywania czynności kontroli celnej, o których mowa w ust.1, w zakresie nieuregulowanym w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy działu V i VI ustawy - Ordynacja podatkowa.
3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór upoważnienia, o którym mowa w ust. 1.”
9) rozdział 1d Zasady użycia środków przymusu bezpośredniego otrzymuje brzmienie
Rozdział 1d
Zasady użycia środków przymusu bezpośredniego
Art. 6zm 1. Uprawnienia w zakresie użycia środków przymusu bezpośredniego i broni palnej przysługują, z uwzględnieniem ust. 2, wyłącznie funkcjonariuszom celnym wykonującym czynności związane z realizacją zadań ustawowych, określonych w art.1ust. 2 pkt. 2, 4, 5 pełniącym służbę w komórkach organizacyjnych Służby Celnej, wyodrębnionych w celu realizacji tych zadań.
2. Dyrektor izby celnej może nadać uprawnienia w zakresie użycia środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej funkcjonariuszom celnym wykonującym czynności inne, niż określone w ust. 1, jeżeli jest to uzasadnione koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa osobistego funkcjonariuszom celnym, wykonującym te czynności.
3. Funkcjonariuszom celnym zatrudnionym w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych uprawnienia określone w ust. 2 nadaje Szef Służby Celnej
Art. 6zn. 1. Funkcjonariusze celni mogą stosować środki przymusu bezpośredniego wobec osób nie podporządkowujących się ich poleceniom wydanym w celu realizacji zadań ustawowych
2. Środki przymusu bezpośredniego mogą być użyte wyłącznie w zakresie niezbędnym do osiągnięcia podporządkowania się poleceniom, o których mowa w ust. 1, lub do skutecznego odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na funkcjonariusza celnego.
3. Dopuszczalne jest stosowanie tylko takich środków przymusu bezpośredniego, które odpowiadają potrzebom wynikającym z istniejącej sytuacji, i pod warunkiem, że w inny sposób nie można skutecznie oraz bezpiecznie wykonać czynności służbowych a ich użycie powodować będzie możliwie najmniejszą dolegliwość.
Art. 6zo. 1. Funkcjonariusze celni są uprawnieni do stosowania następujących środków przymusu bezpośredniego:
1) użycia siły fizycznej;
2) użycia indywidualnych technicznych i chemicznych środków lub urządzeń przeznaczonych do obezwładniania i konwojowania osób albo do zatrzymywania oraz unieruchamiania pojazdów mechanicznych i innych środków przewozowych.
2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje oraz warunki i sposoby użycia środków przymusu bezpośredniego, a także sposób wyposażania funkcjonariuszy celnych w środki, o których mowa w ust. 1 pkt 2, uwzględniając zapewnienie możliwie najmniejszej dolegliwości dla osób.
Art. 6zp. 1. Jeżeli środki przymusu bezpośredniego wymienione w art. 6zo ust. 1 okazały się niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności danego zdarzenia nie jest możliwe, funkcjonariusz celny ma prawo użycia broni palnej wyłącznie:
1) w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność własną lub innej osoby albo w celu przeciwdziałania czynnościom zmierzającym w oczywisty sposób bezpośrednio do takiego zamachu;
2) przeciwko osobie nie podporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu, zdrowiu lub wolności funkcjonariusza celnego albo innej osoby;
3) przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie i przemocą odebrać broń palną funkcjonariuszowi celnemu lub innej osobie uprawnionej do posiadania broni palnej;
4) w celu odparcia zamachu na mienie, stwarzającego jednocześnie bezpośrednie zagrożenie dla życia, zdrowia lub wolności człowieka;
5) w celu odparcia niebezpiecznego, bezpośredniego i gwałtownego zamachu na obiekty administracji celnej;
6) w celu odparcia bezpośredniego zamachu na nienaruszalność granicy państwowej ze strony osób działających w sposób zorganizowany, które przemocą wymuszają przekroczenie granicy państwowej przy użyciu broni lub pojazdu;
7) w bezpośrednim pościgu za osobą, wobec której użycie broni było dopuszczalne w przypadkach określonych w pkt 1-3.
2. Użycie broni palnej powinno nastąpić w sposób wyrządzający możliwie najmniejszą szkodę osobie, przeciwko której użyto broni, i nie może zmierzać do pozbawienia tej osoby życia ani narażać osób postronnych na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia.
3. W broń palną może być wyposażony wyłącznie funkcjonariusz celny przeszkolony w zakresie związanym z jej używaniem.
4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i sposób postępowania przy użyciu broni palnej, biorąc pod uwagę użycie jej jako środka ostatecznego.
Art. 6zq. Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia:
1) tryb tworzenia i wykaz wyodrębnionych komórek organizacyjnych, o których mowa w art. 6zm ust. 1, oraz liczbę zatrudnionych w nich funkcjonariuszy celnych;
2) tryb naboru do tych komórek oraz szczegółowe zasady szkolenia funkcjonariuszy celnych;
3) kryteria, tryb przydziału broni służbowej i normy uzbrojenia oraz zasady jej magazynowania, przechowywania i zapewniania właściwego stanu technicznego.
Art. 6zr. 1. Jeżeli jednostka pływająca znajdująca się na morskich wodach wewnętrznych lub na morzu terytorialnym, mimo wezwania w celu przeprowadzenia czynności kontroli celnej, nie zatrzyma się, dowódca jednostki pływającej Służby Celnej wzywa uzbrojoną jednostkę pływającą Straży Granicznej, która podejmuje działania określone w art. 25 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz.U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1399, z późn. zm.). Te same zasady stosuje się w przypadku konieczności podjęcia pościgu, w szczególności na pełnym morzu.
2. W przypadku ostrzelania jednostki pływającej Służby Celnej dowódca tej jednostki postępuje zgodnie z zasadami określonymi w ust. 1, po uprzednim podjęciu działań, mających na celu opuszczenie zagrożonego obszaru.
3. W przypadku bezpośredniego zagrożenia przejęciem jednostki pływającej Służby Celnej przez załogę innej jednostki pływającej przepisy art. 6zo i 6zp stosuje się odpowiednio. W sytuacjach określonych w art. 6zp ust. 1, pkt 1-3 funkcjonariusze celni mogą użyć broni bez ostrzeżenia.
4. Jeżeli przed podjęciem czynności kontrolnych określonych w ust. 1 organ Służby Celnej uzyska wiarygodne informacje, wskazujące na możliwość wystąpienia zagrożeń określonych w ust. 2 i 3, dyrektor izby celnej właściwej miejscowo dla tych czynności kontrolnych może wystąpić z wnioskiem o przydzielenie jednostce pływającej Służby Celnej asysty uzbrojonej jednostki pływającej Straży Granicznej.
5. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady współdziałania organów Służby Celnej i organów Straży Granicznej w zakresie zadań wykonywanych na podstawie ust. 1 i 2 oraz ust. 4.
Art. 6zs. 1. Przepisów art. 6zr nie stosuje się do jednostek pływających określonych w aktach wykonawczych wydanych na podstawie art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 21 marca 1991r o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.( Dz. U. Nr .32, poz. 131 z póżn.zm)
2. Przepisów art. 6zr. nie stosuje się w przypadku czynności wykonywanych przez organy Służby Celnej na podstawie przepisów wydanych na podstawie art. 6t ustawy.
10) po art. 30 dodaje się art. 30a i b w brzmieniu:
„Art. 30a. 1. Uchylenie lub stwierdzenie nieważności decyzji o zwolnieniu ze służby z powodu jej wadliwości stanowi podstawę przywrócenia do służby na stanowisko równorzędne.
2. Prawo do uposażenia powstaje z dniem podjęcia służby chyba, że po zgłoszeniu do służby zaistniały okoliczności usprawiedliwiające niepodjęcie tej służby.
Art. 30b. 1. Funkcjonariuszowi celnemu przywróconemu do służby na podstawie art. 30a ust. 1 przysługuje za okres pozostawania poza służbą świadczenie pieniężne równe uposażeniu na stanowisku zajmowanym przed zwolnieniem, nie więcej jednak niż za okres 6 miesięcy i nie mniej niż za 1 miesiąc.
2. W zakresie innych praw niż określone w art. 30a i 30b ust. 1, wynikających ze stosunku służbowego, okres, za który przyznano świadczenie pieniężne, traktuje się za równorzędny ze służbą. Okresu pozostawania za służbą, za który przyznano świadczenie pieniężne, nie uważa się za przerwę w służbie, której skutkiem byłaby utrata uprawnień uzależnionych od nieprzerwanej służby.”
11) w art. 60:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Funkcjonariusz celny zawieszony w pełnieniu obowiązków służbowych otrzymuje od dnia zawieszenia 50 % uposażenia przysługującego w dniu zawieszenia.”
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Po zakończeniu postępowania karnego lub dyscyplinarnego, będącego przyczyną zawieszenia w czynnościach służbowych, funkcjonariusz celny otrzymuje wstrzymaną cześć uposażenia oraz obligatoryjne podwyżki wprowadzane w okresie zawieszenia, jeżeli nie został skazany prawomocnym wyrokiem sądu lub ukarany karą dyscyplinarną wydalenia ze służby.”
c) uchyla się ustęp 3,
12) w art. 61:
a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Funkcjonariusza celnego, na jego wniosek w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, przywraca się do służby w wypadku:
1) uniewinnienia prawomocnym wyrokiem sądu - jeżeli zwolnienie ze służby nastąpiło na podstawie art. 25 ust. 1 pkt 8a;
2) uchylenia postanowienia o tymczasowym aresztowaniu, umorzenia postępowania karnego lub uniewinnienia prawomocnym wyrokiem sądu - jeżeli zwolnienie ze służby nastąpiło na podstawie art. 25 ust. 1 pkt 8b.”;
b) dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
„2a. Funkcjonariuszowi przywróconemu do służby na podstawie ust. 2 przysługują uprawnienia, o których mowa w art. 30b.”
Art. 2. W ustawie z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z późn. zm. 2)) w art. 50 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Kontroli, o której mowa w ust. 1 pkt 2, nie podlegają jednostki pływające Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej i Policji.”
Art. 3. W ustawie z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki (Dz. U. Nr 47, poz.243 z późn. zm. 3)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 2 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, poddać wszystkim lub niektórym przepisom ustawy jednostki pływające Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej i Policji oraz statki pełniące specjalną służbę państwową i inne statki nie objęte umowami międzynarodowymi wymienionymi w art. 1.”
2) w art. 7 ust. 6 otrzymuje brzmienie:
„6. Minister Obrony Narodowej, minister właściwy do spraw wewnętrznych oraz minister właściwy do spraw finansów publicznych, każdy w zakresie swojego działania, określą, w drodze rozporządzenia, organy inspekcyjne dla jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Policji i Służby Celnej oraz tryb przeprowadzania przeglądów i inspekcji, a także ich rodzaje.
Art. 4. W ustawie z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich (Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 967 z późn. zm. 4)) w art. 8 ust. 5 otrzymuje brzmienie:
„5. Nie pobiera się opłat portowych od jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej i Policji oraz od statków pełniących specjalną służbę państwową.”
Art. 5. W ustawie z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. Nr 109, poz. 1156 z późn. zm. 5)) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 4 otrzymuje brzmienie:
„Art. 4. 1. Przepisów ustawy nie stosuje się do jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej i Policji, z zastrzeżeniem przypadków określonych w ustawie.
2. Rada Ministrów, kierując się względami bezpieczeństwa uprawianej żeglugi, może, w drodze rozporządzenia, poddać odpowiednim przepisom ustawy jednostki pływające Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej i Policji.”
2) w art. 26 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Minister Obrony Narodowej i minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej, określą, w drodze rozporządzenia, zakres stosowania międzynarodowych przepisów o zapobieganiu zderzeniom na morzu mających na celu bezpieczne uprawianie żeglugi przez jednostki pływające Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej i Policji.”
3) w art. 27 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Statek oraz jednostka pływająca Straży Granicznej, Służby Celnej i Policji obowiązane są przestrzegać zasad bezpieczeństwa żeglugi określonych postanowieniami rozdziału V Konwencji SOLAS.”
Art. 6. W ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 43 z póżn. zm. 6)) art. 4 otrzymuje brzmienie:
„Art. 4. Przepisów ustawy, z wyjątkiem przepisów dotyczących bezpieczeństwa ruchu, sygnalizacji i łączności oraz oznakowania dróg wodnych, nie stosuje się do statków Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Straży Granicznej i Służby Celnej oraz statków morskich przebywających na śródlądowych drogach wodnych.”
Art. 7. W ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz.1229 z późn. zm. 7)) w art. 144 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„Art. 144. 1. Z uiszczania należności zwolnione są:
1) łodzie sportowo-turystyczne i inne małe statki (do 15 ton nośności); zwolnienie nie dotyczy należności za korzystanie ze śluz lub pochylni,
2) statki jednostek organizacyjnych właściciela wód lub urządzeń wodnych zlokalizowanych na wodach oraz jednostek państwowej służby hydrologiczno-meteorologicznej,
3) statki jednostek sił zbrojnych, jednostek organizacyjnych resortu spraw wewnętrznych, Służby Celnej oraz jednostek ratowniczych,
4) statki inspektoratów żeglugi śródlądowej,
5) statki Państwowej i Społecznej Straży Rybackiej,
6) statki urzędów morskich,
7) promy leżące w ciągach dróg publicznych. „
Art. 8. W ustawie z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski (Dz. U. Nr 138, poz. 1545 z póżn. zm. 8)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 6 § 1 otrzymuje brzmienie
„Art. 6. § 1. Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, nie stosuje się Kodeksu morskiego do jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej oraz Policji.”.
2) art. 65 otrzymuje brzmienie
„Art. 65. § 1. Kapitan obowiązany jest:
1) okazywać banderę statku jednostkom pływającym Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej;
2) podnosić banderę przy wprowadzaniu statku do portu.
§ 2. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej określi, w drodze rozporządzenia, sposób i warunki okazywania bandery statku jednostkom pływającym Marynarki Wojennej, Straży Granicznej i Służby Celnej oraz oddawania honoru przez statki, z uwzględnieniem zwyczajów międzynarodowych.”.
3) art. 72 otrzymuje brzmienie
„Art. 72. § 1. W przypadku popełnienia na statku przestępstwa kapitan obowiązany jest sporządzić szczegółowe zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, przedsięwziąć odpowiednie środki dla zapobieżenia uchyleniu się osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa od odpowiedzialności karnej, zabezpieczyć dowody i stosownie do okoliczności przekazać osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa wraz z zawiadomieniem o przestępstwie właściwemu organowi w pierwszym porcie polskim, do którego statek zawinął, lub polskiej jednostce pływającej Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej lub Policji.
§ 2. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości i ministrem właściwym do spraw zagranicznych, określi, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania kapitana odnośnie do osób podejrzanych o popełnienie przestępstw przeciwko bezpieczeństwu żeglugi morskiej i sposoby przekazywania informacji oraz dowodów odnoszących się do takich przestępstw władzom innych państw, uwzględniając umowy międzynarodowe, których Rzeczpospolita Polska jest stroną.”.
4) art.244 § 2 otrzymuje brzmienie
„§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do wynagrodzenia za działania ratownicze prowadzone przez ratowników zawodowych oraz jednostki pływające Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej oraz Policji.”.
5) art. 249 otrzymuje brzmienie
„Art. 249. § 1. Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej oraz Policji.
§ 2. Minister Obrony Narodowej i ministrowie właściwi do spraw wewnętrznych oraz finansów publicznych określą, w drodze rozporządzenia, zasady obliczania i przeznaczenia wynagrodzenia za ratownictwo morskie należnego jednostkom pływającym wymienionym w § 1 oraz tryb postępowania w tych sprawach, w sposób stwarzający zachętę dla ich załóg do podejmowania działań ratowniczych.”.
6) art.264 otrzymuje brzmienie
„Art. 264. § 1. Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Graniczne, Służby Celnej i Policji.
§ 2. Jednostki pływające wyszczególnione w § 1 nie ponoszą odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną innym statkom wskutek zderzenia lub innego działania podczas wykonywania zadań służbowych w obrębie stref zamkniętych dla żeglugi i rybołówstwa oraz ogłoszonych jako niebezpieczne dla żeglugi i rybołówstwa.
§ 3. Minister Obrony Narodowej i minister właściwy do spraw wewnętrznych oraz Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej określą, w drodze rozporządzenia, zasady i tryb działania dowódców jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej oraz Policji w razie zderzenia się tych jednostek z innymi statkami, ze szczególnym uwzględnieniem formy i zakresu niesienia pomocy drugiemu statkowi, jego załodze i pasażerom oraz okoliczności i zakresu wykonywania obowiązku bezzwłocznego podawania kapitanowi drugiego statku numeru taktycznego jednostki.”
Art. 9. W dnia 12 września 2002 r. o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków (Dz. U. Nr 166, poz. 1361 z późn. zm. 9)) w art. 2 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„Art. 2. 1. Przepisów ustawy nie stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 2, do jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej i Policji oraz do statków pełniących specjalną służbę państwową.”
Art. 10. W ustawie z dnia 19 lutego 2004 r. o rybołówstwie (Dz. U. Nr 62, poz. 574) w art. 56 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Inspektorzy przy wykonywaniu swoich czynności współdziałają z organami Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Służby Celnej, Inspekcji Weterynaryjnej, Policji, Państwowej Straży Rybackiej, Straży Granicznej, kontroli skarbowej oraz z terenowymi organami administracji morskiej.”.
Art. 11. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
___________________
1) Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej, ustawę z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, ustawę z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich, ustawę z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczeństwie morskim, ustawę z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej, ustawę z 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne, ustawę z dnia 18 września 2001 r. – Kodeks morski, ustawę z dnia 12 września 2002 r. o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków oraz ustawę z dnia 19 lutego 2004 r. o rybołówstwie.
2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 170, poz. 1652, z 2004 r. Nr 6, poz. 41, Nr 93, poz. 895 i Nr 273, poz. 2703.
3) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r., Nr 109, poz. 1156, Nr 111, poz. 1197, Nr 125, poz. 1368, z 2003 r. Nr 166, poz. 1361, z 2004 r. Nr 93, poz. 895 i Nr 96, poz. 959, z 2005 r. Nr 273, poz. 2703.
4) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 166, poz. 1361 i Nr 200, poz. 1683, z 2004 r. Nr 169, poz. 1766 i Nr 281, poz. 2782.
5) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002r. Nr 240, poz. 2060, z 2003 r. Nr 199, poz. 1936 i Nr 229, poz. 2277, z 2004 r. Nr 6, poz. 41, Nr 93 poz. 895 i 899 i z 2004 r. Nr 273, poz. 2703.
6) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 100, poz. 1085, z 2002 r. poz. 199, poz. 1672, z 2003 r. Nr 211, poz. 2049, z 2004 r. Nr 6, poz. 41, Nr 93, poz. 895 i Nr 96, poz. 959 oraz z 2005 r. Nr 89, poz. 726.
7) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 154, poz. 1803, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 130, poz. 1112, Nr 233, poz. 1957 i Nr 238, poz. 2022, z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 165, poz. 1592, Nr 190, poz. 1865 i Nr 228, poz. 2259, z 2004 r. Nr 92, poz. 880, Nr 96, poz. 959, Nr 116, poz. 1206.
8) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 41, poz. 365, z 2003 r. Nr 229, poz. 2277, z 2004 r. Nr 93, poz. 899 i Nr 173, poz. 1808.
9) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 96, poz. 959.
UZASADNIENIE
1. Celem niniejszej regulacji jest stworzenie podstaw prawnych do skutecznej ochrony granicy morskiej Polski a zarazem granicy celnej Unii Europejskiej. Urzeczywistnieniu tego celu ma służyć wprowadzenie regulacji ustawowej umożliwiającej samodzielne zatrzymywanie środków transportu morskiego do kontroli przez funkcjonariuszy Służby Celnej, nadanie bandery jednostkom pływającym Służby oraz wprowadzenie delegacji ustawowej umożliwiającej wydanie aktów wykonawczych dotyczących jednolitego oznakowania identyfikującego łodzie patrolowe Służby Celnej.
Polska granica morska liczy sobie około 570 km przy czym obrót towarowy i ruch pasażerski koncentruje się wokół trzech głównych obszarów tj:
• zespołu portów Szczecin - Świnoujście
• zespołu portów Gdańsk - Gdynia
• obszaru Zalewu Wiślanego z portami z Elblągu i Fromborku
Przez polskie porty przechodzi ok. 50 mln ton ładunków przy czym 50 % tych towarów to towary niewspólnotowe lub wywożone do krajów trzecich. Wzrasta także ruch turystyczny realizowany przez promy pasażerskie oraz, co szczególnie ważne dla kontroli celnej, z wykorzystaniem jachtów i łodzi sportowych. Stale w krajobrazie polskich portów obecne są również kutry i łodzie rybackie. Przez polskie porty rocznie przekracza granicę państwa ok. 2,5 mln osób oraz ok. 30 tys. jednostek pływających.
Istotna w tym zakresie jest również specyfika kontroli przewozów morskich, bowiem liczba wykrytych przypadków przemytu jest relatywnie niewielka w porównaniu do terminali obsługujących lądowe przejścia graniczne, jednakże wykrycia takie dotyczą znacznych ilości towarów. Powoduje to, że łączna wartość przemytu zatrzymanego w portach morskich jest porównywalna pod względem wielkości z wartością towarów zatrzymanych na przejściach lądowych.
Wskazane okoliczności wymagają tworzenia odpowiedniego zaplecza infrastrukturalnego w postaci m.in. urządzeń do prześwietlania ładunków konteneryzowanych i naczep oraz łodzi patrolowych umożliwiających kontrole jednostek pływających od strony morza.
Kwestia zakupu łodzi patrolowych zdolnych do całorocznego operowania na wodach przybrzeżnych dla polskiej Służby Celnej została zrealizowana w ramach części inwestycyjnej projektu PHARE 2002 Nr 2002/000-196.02.02 „Wzmocnienie granicy celnej jako przyszłej granicy wschodniej granicy UE. W ramach tego projektu zostały zakupione 3 łodzie patrolowe dla Izb Celnych w Gdyni, Olsztynie i Szczecinie - zostały one w 50% sfinansowane ze środków unijnych.
Jednym z warunków współfinansowania kosztów wyposażenia Służby Celnej w zakresie koniecznym do właściwego realizowania zadań kontroli celnej morskiej granicy celnej Unii Europejskiej jest wprowadzenie regulacji prawnych umożliwiających przeprowadzenie przez Służbę Celną samodzielnych kontroli oraz przyznania jej prawa do zatrzymywania środków transportu morskiego. Zatem nie wprowadzenie tych regulacji spowoduje konieczność zwrotu otrzymanych na cel dotacji, co uzasadnia wprowadzenie tego projektu na tzw. szybką ścieżkę legislacyjną.
Wprowadzany system ochrony granicy morskiej przez Służbę Celną jest stosowany w wielu Państwach członkowskich UE w tym m.in. w Francji, Holandii, Niemczech i Wielkiej Brytanii, tak więc wprowadzane regulacje mają na celu przystosowanie polskiego systemu kontroli celnej do obowiązujących w innych państwach Wspólnoty.
Projektowane zmiany pozwolą na realizacje przez Służbę Celną jej ustawowych zadań w zakresie zwalczania przestępczości transgranicznej, w tym celnej, skarbowej, dewizowej, oraz przeciwdziałaniu zagrożeniom społeczeństwa i rynku w szczególności w zakresie przemytu: papierosów, alkoholu, narkotyków, dzieł sztuki, broni, materiałów rozszczepialnych, odpadów ekologicznych oraz własności intelektualnej.
W przepisie art. 6x w ust. 3 rozszerzono katalog obszarów na których funkcjonariusze mogą samodzielnie zatrzymywać środki transportu. Przewidziano bowiem możliwość zatrzymywania środków transportu również na wodach wewnętrznych lub wodach terytorialnych. Konsekwencją tego zapisu jest wprowadzenie przepisów ust.6,7 dotyczących zasad podnoszenia bandery oraz flagi Służby Celnej oraz ust.8 stanowiącego upoważnienie do określenia przez Ministra Właściwego ds. wewnętrznych okoliczności i warunki podnoszenie flagi Służby Celnej oraz sposobu oznakowania jednostek pływających, uwzględniając sposób umieszczania bandery i flagi na jednostkach pływających oraz znaków umożliwiających szybką identyfikacje jednostek pływających.
Proponowane zmiany wymagają dla zapewnienia spójności systemu prawnego zmian w innych ustawach w tym w: ustawie z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. Nr 109, poz. 1156), ustawie z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski. (Dz.U.Nr.138, poz. 1545), ustawie z dnia 19 lutego 2004 r. o rybołówstwie (Dz. U. Nr 62, poz. 574), ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 43), ustawie z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502 z późn. zm.), ustawie z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczenia morza przez statki (Dz. U. Nr 47, poz. 243 z późn. zm.), ustawie z dnia 12 września 2002 r. o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków (Dz. U. Nr 166, poz. 1362 z późn. zm.).
Zmiany te mają na celu wykonywanie przez Służbę Celna kontroli i zatrzymywania morskich środków transportu w trybie i na zasadach w których zadania te są realizowane przez inne służby mundurowe. Ponadto mają one na celu zwolnienie jednostek pływających Służby Celnej z konieczności ponoszenia opłat za korzystanie m. in. z śródlądowych dróg wodnych oraz urządzeń wodnych stanowiących własność Skarbu Państwa, usytuowanych na śródlądowych wodach powierzchniowych oraz opłat portowych. Ponadto zmiany te wyłączają jednostki pływające spod regulacji niektórych ww. ustaw, m. in. Kodeksu morskiego, poza wyjątkami wyraźnie wskazanymi, ustawy o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, która jak w stosunku do innych służb mundurowych będzie miała zastosowanie tylko na zasadach określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów oraz ustawy o żegludze śródlądowej.
Również zmiany wprowadzane w art. 1f oraz 6za oraz dodanie art. 1h i 1i maja na celu dostosowanie zasad przeprowadzenia kontroli celnej do standardów europejskich. Zmiana art. 1f ma na celu zapewnienie organom celnym możliwości żądania przez organy celne od podmiotów dokonujących obrotu towarowego z zagranicą dokumentów mających znaczenia dla kontroli celnej bez formalnego wszczynania postępowania kontrolnego. Regulacja ta ma na celu realizacje wynikającej w prawa wspólnotowego zasady oparcia kontroli celnej na analizie ryzyka. Ponadto zmiana ta ma na celu przyznanie organom celnym identycznych uprawnień w zakresie możliwości występowania do banków o udzielenie informacji jakie im już przysługują w zakresie postępowań dotyczących podatku akcyzowego. Wprowadzenie przepisów art. 1h i 1i umożliwi kontrole sytuacji ekonomicznej przedsiębiorcy przed udzieleniem pozwolenia na korzystanie z procedur gospodarczych oraz stosowanie procedur uproszczonych. Zmiana art. 6za dotyczy wprowadzenia w przypadku kontroli po zwolnieniu towarów możliwości przeprowadzenia czynności sprawdzających oraz wprowadza zasadę zgodnie z którą w tym typie kontroli stosuje się w zakresie nieuregulowanym w ustawie tryb kontroli podatkowej przewidziany w Ordynacji Podatkowej. Takie rozwiązanie przyczynili się ujednolicenia trybów kontroli prowadzonych przez Służbę Celna.
2. Celem proponowanej regulacji jest również wypełnienie obowiązku wynikającego z art. 11 rozporządzenia Rady (EWG) Nr 4045/89 z dnia 21 grudnia 1989 r. w sprawie kontroli przez Państwa Członkowskie transakcji stanowiących część systemu finansowania przez Sekcję Gwarancji Europejskiej Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej i uchylające dyrektywę 77/435/EWG . powołania przez każde Państwo Członkowskie służby specjalnej. Z uwagi na fakt, że refundacje eksportowe stanowią ponad 70 % wydatków z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej zadania służby specjalnej powierzono ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, w imieniu którego będzie je wykonywał Szef Służby Celnej. Celowi temu ma służyć zmiana w art. 1a ust.2. Zmiana ta ma również na celu doprecyzowanie wątpliwości w zakresie uprawnień Szefa Służby Celnej określonych w art. 17 ust1b ustawy.
Zaproponowane w przepisach art.43 regulacje mają na celu umożliwienie realizacji zadań służby specjalnej w zakresie:
- monitorowania stosowania rozporządzenia Rady (EWG) Nr 4045,
- przeprowadzania przewidzianej w rozporządzeniu kontroli,
- koordynowania i ogólnego nadzoru kontroli przeprowadzanych przez urzędników innych służb.
Zgodnie z art. 17c ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (tekst jednolity Dz.U. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577) Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno – Spożywczych prowadzi kontrole prawidłowości dokonanych transakcji finansowanych z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej, realizowanych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej, z wyłączeniem refundacji eksportowych oraz działań objętych Planem Rozwoju Obszarów Wiejskich.
3. Dla celów wyposażenia Służby Celnej konieczne jest ustawowe określenie S.C. jako formacji “uzbrojonej”. Pozwala to odróżnić Służbę Celną, stanowiącą państwową formację ochrony prawa, posiadającą uprawnienia “policyjne” w zakresie zwalczania przestępczości najcięższego kalibru (przestępczość gospodarcza, finansowa, przestępczość naruszająca międzynarodowe interesy RP oraz UE) od tzw. specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych (SUFO), powoływanych na podstawie przepisów odrębnych (ustawa o ochronie mienia i osób). Celowi temu ma służyć wprowadzona regulacja art. 6zxm który wprowadza generalną zasadę, iż funkcjonariuszom celnym wykonującym czynności związane z realizacją czynności związanych z :
-nadawaniem towarom przeznaczenia celnego;
-rozpoznawaniem, zapobieganiem i wykrywaniem przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych, przestępstw i wykroczeń związanych z przywozem i wywozem towarów oraz ściganie ich sprawców, w zakresie określonym innymi ustawami;
- rozpoznawaniem, wykrywaniem, zapobieganiem i zwalczaniem przestępstw i wykroczeń związanych z naruszeniem przepisów dotyczących ochrony dóbr kultury oraz ochrony własności intelektualnej, a także przestępstw i wykroczeń związanych z wprowadzaniem na polski obszar celny oraz wyprowadzaniem z polskiego obszaru celnego towarów objętych ograniczeniami lub zakazami, w szczególności takich jak: odpady szkodliwe, substancje chemiczne, materiały jądrowe i promieniotwórcze, środki odurzające i substancje psychotropowe oraz broń, amunicja, materiały wybuchowe i technologie objęte kontrolą międzynarodową;
przysługuje prawo do użycia środków przymusu bezpośredniego i broni palnej. Dodatkowo Dyrektor Izby Celnej oraz Szef Służby Celnej może upoważnić do stosowania wskazanych powyżej środków w przypadku innych czynności o ile jest uzasadnione koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa osobistego funkcjonariuszy. Rodzaje innych czynności. Szczegółowe zasady nadawania uprawnień do użycia broni i środków przymusu określi minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych.
Art. 6za i 6zo stanowią odpowiedniki art. 6zm i 6zn obowiązującej ustawy.
W art. 6zp wprowadzono zasady użycia broni palnej. Podstawową w tym zakresie zasadą jest użycie broni palnej tylko w przypadku gdy środki przymusu bezpośredniego okazały się niewystarczające lub ich użycie nie jest możliwe. Enumeratywnie zostały wskazane sytuacje, w których możliwe jest użycie broni palnej. Dodatkowo wskazano, iż użycie broni palnej powinno nastąpić w sposób wyrządzający możliwie najmniejszą szkodę osobie, przeciwko której użyto broni, i nie może zmierzać do pozbawienia tej osoby życia ani narażać osób postronnych na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia oraz, iż w broń palną może być wyposażony wyłącznie funkcjonariusz celny przeszkolony w zakresie związanym z jej używaniem.
W przepisach artykułów 6zr i 6zs określono zasady działania Służby Celnej na morskich wodach terytorialnych i morskich wodach wewnętrznych. Ustalono w nich zasady przeprowadzania kontroli celnej, zatrzymywania jednostek pływających, użycia broni oaz współpracy z jednostkami Straży Granicznej. Zasady szczegółowej współpracy obu wymienionych służb określi Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. W przepisie 6zs wskazano na jednostki pływające niepodlegające kontroli.
W art. 6zq przekazano ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych określenie w drodze rozporządzenia: tryb tworzenia i wykaz wyodrębnionych komórek organizacyjnych, o których mowa w art. 6zm ust. 1, oraz liczbę zatrudnionych w nich funkcjonariuszy celnych, uwzględniając potrzeby wynikające z konieczności zapewnienia właściwej realizacji zadań ustawowych; tryb naboru do komórek, o których mowa w art. 6zm ust. 1, w sposób uwzględniający szczególny charakter zadań w nich wykonywanych oraz umożliwiający sprawdzenie posiadania przez kandydatów predyspozycji do wykonywania zadań służbowych; szczegółowe zasady szkolenia funkcjonariuszy celnych wykonujących czynności, o których mowa w art. 6zm ust. 1 i 2. regulacja ta ma za zadanie właściwe przeszkolenie, opracowane i realizowane na zasadach podobnych jak w innych służbach uzbrojonych, w szczególności w Policji i Straży Granicznej. Ponieważ Służba Celna nie posiada właściwie przygotowanych ośrodków szkoleniowych oraz programów szkoleniowych, należy skorzystać z gotowych rozwiązań istniejących w ww. służbach uzbrojonych. Ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych przyznano uprawnieni do określenia, w drodze rozporządzenia: uzbrojenia przysługujące funkcjonariuszom celnym oraz kryteria i tryb przydziału broni służbowej oraz zasady jej magazynowania, przechowywania i zapewniania właściwego stanu technicznego.
W art. 6zn i 6zo określono podstawowe zasady stosowania środków przymusu bezpośredniego
4. Kolejne zmiany w ustawie o Służbie Celnej stanowią realizację wytycznych Trybunału Konstytucyjnego zawartych w wyroku K 1/04 z dnia 19.10.2004 r., w którym Trybunał Konstytucyjny zauważył, że przywrócenie do służby oznacza przywrócenie ciągłości stosunku służbowego funkcjonariusza celnego ze wszystkimi tego konsekwencjami, w tym też dotyczącymi zrekompensowania i restytucji skutków zwolnienia. Trybunał Konstytucyjny w cytowanym orzeczeniu zwrócił uwagę na potrzebę regulacji przepisów prawnych dotyczących wypłaty wstrzymanej części wynagrodzenia w razie umorzenia postępowania karnego w fazie postępowania przygotowawczego, gdy miało miejsce zawieszenie w pełnieniu obowiązków funkcjonariusza celnego, któremu postawiono zarzut popełnienia przestępstwa, ale przeciwko któremu nie wniesiono aktu oskarżenia.
W art. 30a i 30b ustawy o Służbie Celnej unormowana została kwestia określenia skutków prawnych uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji o zwolnieniu ze służby z powodu jej wadliwości. Przepisy te kompleksowo regulują sytuację prawno - finansową funkcjonariusza celnego przywróconego w takiej sytuacji do służby. Przyjęte rozwiązanie jest podobne do rozwiązań przyjętych w innych służbach mundurowych.
W art. 60 ustawy o Służbie Celnej określono, że w przypadku uniewinnienia funkcjonariusza celnego oraz pozostawienia go w służbie, funkcjonariuszowi celnemu należy wypłacić wstrzymaną w okresie zawieszenia część uposażenia oraz obligatoryjne podwyżki. Rozwiązanie to pozwoli uniknąć podwójnego karania funkcjonariusza za naruszenie obowiązków służbowych w sytuacji, kiedy zostaje zakończone postępowanie, w wyniku którego orzeczono karę dyscyplinarną inną niż karę wydalenia ze służby, a funkcjonariusz nie został skazany prawomocnym wyrokiem sądu.
Zmiany zaproponowane w art. 61 ustawy o Służbie Celnej mają na celu zapewnienie funkcjonariuszowi celnemu pełnych praw powrotu do służby w przypadku gdy na mocy postanowień lub orzeczeń sądowych okaże się, że przesłanki wniesienia aktu oskarżenia lub tymczasowego aresztowania okazały się bezzasadne.
Projekt nie podlega procedurze notyfikacji norm i aktów prawnych.
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1) Wpływ regulacji na rynek pracy.
Proponowane zmiany mogą wywołać pozytywny skutek na rynku pracy dzięki zwiększeniu konkurencyjności i ochrony rynku w związku z ograniczeniem przemytu.
2) Wpływ regulacji na dochody i wydatki budżetu państwa
Wejście w życie projektowanych regulacji spowoduje zwiększenia wydatków ze strony budżetu w zakresie kosztów związanych z zakupem i utrzymaniem broni W projekcie nowelizacji ustawy w zakresie wyposażenia funkcjonariuszy celnych w broń palną występują cztery elementy „kosztotwórcze”:
a) Koszt zakupu i serwisowania specjalistycznego sprzętu - 2000.
b) Koszt zakupu amunicji i serwisowania broni - 300.
c) Koszt przystosowania pomieszczeń i zakupu szaf do przechowywania broni palnej i amunicji - 500.
d) Na koszt zakupu sprzętu specjalistycznego składa się zakup broni i amunicji oraz koszt przystosowania pomieszczeń do ich przechowywania – szacunkowo średni koszt na jednego uprawnionego funkcjonariusza – 2800 zł.
e) Koszt specjalistycznych szkoleń w zakresie znajomości przepisów i posługiwania się bronią – szacunkowo średni koszt na jednego uprawnionego funkcjonariusza - 1600 zł. /koszt szkolenia - określony na podstawie cen rynkowych wyspecjalizowanych firm i szkół policyjnych, wynosi od 1200zł do 1500zł -do wyliczeń przyjęto 1400zł, pozostałe 200 to koszt próbnego strzelania/.
f) Koszt przeprowadzenia psychologicznych badań selekcyjnych – 350zł.
g) Łączny szacunkowy koszt wyposażenia w broń funkcjonariusza celnego – 4 750 zł.
h) Przy założeniu wyposażenia w broń 1000 funkcjonariuszy przewidywany koszt tego działania wyniesie 4 750 000 zł
Koszt wyposażenia funkcjonariuszy celnych w broń
(szczegółowe rozliczenie)
Lp. Wyszczególnienie Koszt w zł. Uwagi
1. Zakup broni. 2000 Cena rynkowa.
2. Zakup amunicji i serwisowanie broni palnej. 300
3. Przystosowanie pomieszczeń do przechowywania broni. 500 Całkowity koszt 10000zł przeliczony na 20szt. broni.
4. Przeszkolenie, próbne strzelanie i szkolenia doskonalące, prowadzone cyklicznie. 1600 Koszt szkolenia od 1200 do 1500zł – do wyliczeń przyjęto 1400, pozostałe 200 to koszt strzelania próbnego.
5. Badanie psychologiczne i psychiatryczne. 350 Według stawek wyspecjalizowanych placówek medycznych.
8. RAZEM na 1 funkcjonariusza 4750
9 KOSZT CAŁKOWITY 4 750 000 W przeliczeniu na 1000 funkcjonariuszy celnych
Uwzględniając specyfikę zagadnienia należy przyjąć, że realizacja planowanych wydatków będzie rozłożona w czasie i obejmie kilka lat.
-Koszty utrzymania i funkcjonowania posiadanych obecnie 3 jednostek pływających znajdują pokrycie w środkach izb celnych. Regulacja może natomiast przyczynić się do zwiększenia dochodów poprzez zapobieganie popełnieniu przestępstw na szkodę budżetu oraz zwiększenia wykrywalności tych czynów. Skutki budżetowe z tego tytułu są trudne do oszacowania.
3) Wpływ na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki.
Wejście w życie planowanych rozwiązań nie wpłynie negatywnie na konkurencyjność zewnętrzną i wewnętrzną.
4) Wpływ na sytuacje i rozwój regionów.
Proponowane rozwiązania pozostają bez wpływu na sytuacje i rozwój regionów
5) Zakres i wyniki konsultacji społecznych.
Projekt będzie przedmiotem uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych.
USTAWA
z dnia ___________ 2005 r.
o zmianie ustawy o Służbie Celnej oraz o zmianie innych ustaw 1)
Art.1. W ustawie z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 156, poz. 1641 i Nr 273, poz. 2703 ) wprowadza się następujące zmiany:
1) do art.1 ust.2 dodaje się punkt 9 i 10 w brzmieniu:
„9. realizacja rozporządzenia Rady (EWG) nr 4045/89 z dnia 21 grudnia 1989 r. w sprawie kontroli przez Państwa Członkowskie transakcji stanowiących część systemu finansowania przez Sekcję Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej i uchylającego dyrektywę 77/435/EWG (Dz. Urz. WE L 388 z 30.12.1989, str. 18; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 9, str. 208, z późn. zm.2)), zwanym dalej "rozporządzeniem nr 4045/89" w zakresie refundacji przy wywozie do państw trzecich przyznawanych zgodnie z zasadami wspólnotowymi w ramach wspólnej organizacji rynków rolnych.”
„10. wykonywanie zadań Służby Specjalnej określonej w rozporządzeniu nr 4045/89.
2) do art. 1 dodaje się ust 2b w brzmieniu:
„2b.Wykonywanie zadań określonych w art. 1 ust.2 pkt 9 następuje na zasadach określonych w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 4045/89 z dnia 21 grudnia 1989 r. w sprawie kontroli przez Państwa Członkowskie transakcji stanowiących część systemu finansowania przez Sekcję Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej i uchylającego dyrektywę 77/435/EWG (Dz. Urz. WE L 388 z 30.12.1989, str. 18; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 9, str. 208, z późn. zm.2)), zwanym dalej "rozporządzeniem nr 4045/89". Do przeprowadzania kontroli, w zakresie nieuregulowanym w rozporządzeniu nr 4045/89, stosuje się odpowiednio przepisy o kontroli celnej.
3) art. 1a otrzymuje brzmienie:
„Art. 1a.1 Minister właściwy do spraw finansów publicznych:
1) sprawuje nadzór w sprawach, w których właściwe są organy celne;
2) współdziała w kształtowaniu polityki celnej państwa;
3) realizuje budżet państwa w zakresie ustalonym dla organów celnych;
4) kształtuje politykę kadrową i szkoleniową w organach celnych;
5) współpracuje z organami celnymi innych państw oraz organizacjami międzynarodowymi;
6) prowadzi postępowania w sprawach celnych określonych w przepisach odrębnych;
7) wykonuje inne zadania określone w ustawie oraz w przepisach odrębnych;
8) wykonuje zadania Służby Specjalnej określonej w rozporządzeniu nr 4045/89.
2. Określone w niniejszej ustawie uprawnienia i obowiązki ministra właściwego do spraw finansów publicznych wykonuje Szef Służby Celnej.
3. W celu realizacji zadania określonego w ust. 1 pkt 8 Szef Służby Celnej jest uprawniony do:
1) żądania od organów administracji publicznej wszelkich niezbędnych informacji;
2) zlecania, organom administracji publicznej uprawnionym do kontroli dokumentów mających znaczenie dla realizacji rozporządzenia 4045/89, wykonania określonych czynności.
4. W czynnościach określonych w ust. 3 pkt. 2 mogą uczestniczyć funkcjonariusze celni upoważnieni przez Szefa Służby Celnej.
5. W czynnościach określonych w ust. 3 pkt. 2 oraz art. 1 ust.2 pkt 9 mogą uczestniczyć osoby uprawnione na podstawie ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych, a w przypadku dokonywania kontroli środków przekazanych Rzeczypospolitej Polskiej przez instytucje Unii Europejskiej - przedstawiciele organów Unii Europejskiej.
6. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór upoważnienia, o którym mowa w ust. 4.”
4) artykuł 1f otrzymuje brzmienie:
„Art. 1f. 1. Organy administracji publicznej oraz inne państwowe i gminne, powiatowe oraz wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne są obowiązane współdziałać i nieodpłatnie udzielać organom celnym pomocy technicznej przy wykonywaniu zadań określonych w ustawie.
2. Właściwy organ celny pokrywa udokumentowane koszty związane z udzieleniem pomocy technicznej, o której mowa w ust. 1, przez jednostkę samorządu terytorialnego na pisemny wniosek właściwego organu, złożony nie później niż 30 dni po poniesieniu takich kosztów.
3. Każda osoba pośrednio lub bezpośrednio uczestnicząca w czynnościach związanych z wymianą towarową jest obowiązana do dostarczenia organowi celnemu, na jego żądanie, w ustalonych terminach, dokumentów i informacji mających znaczenie dla kontroli celnej, w jakiejkolwiek formie, jak również do udzielenia niezbędnej pomocy.
2. Jeżeli z dowodów zgromadzonych w toku kontroli wynika potrzeba uzupełnienia tych dowodów lub ich porównania z informacjami pochodzącymi z banku, bank jest obowiązany na pisemne żądanie organu Celnego do sporządzenia i przekazania informacji dotyczących strony postępowania.
3. Na żądanie organu celnego banki są obowiązane udzielać informacji w związku z toczącym się postępowaniem w sprawie o przestępstwo skarbowe:
1) przeciwko posiadaczowi rachunku będącemu osobą fizyczną lub
2) o przestępstwo popełnione w zakresie działalności osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, która to osoba lub jednostka jest posiadaczem rachunku.
4. Żądanie, o którym mowa w ust. 3, powinno zawierać oznaczenie posiadacza rachunku oraz okresu objętego informacją.
5. W zakresie określonym w ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio przepisy art. 182 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.
6. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określi zasady współdziałania organów celnych z organami i jednostkami, o których mowa w ust. 1, oraz zakres ich świadczeń na rzecz organów celnych.”
5) dodaje się art. 1 h i art. 1i:
„ Art. 1h. W przypadku złożenia wniosku o wydanie decyzji, której przedmiotem jest udzielenie pozwolenia, w szczególności pozwolenia na korzystanie z gospodarczej procedury celnej lub procedury uproszczonej, bądź udzielenie innego ułatwienia lub uprawnienia wynikającego z przepisów prawa celnego, organ celny może, przed wydaniem decyzji, przeprowadzić u składającego wniosek kontrolę w celu ustalenia, czy:
1) sposób prowadzenia księgowości i dokumentacji związanej z przeprowadzonymi operacjami handlowymi pozwoli na ustalenie, czy przepisy prawa celnego będą stosowane właściwie;
2) osoba ta nie naruszyła przepisów prawa celnego lub przepisów podatkowych;
3) stan pomieszczeń lub terenu zapewnia skuteczne sprawowanie dozoru celnego.”
„Art.1i. 1. W przypadku złożenia wniosku o udzielenie ułatwień płatniczych, innych niż odroczenie płatności z odstąpieniem od wymogu złożenia zabezpieczenia lub poboru odsetek od kredytu, organ celny może przeprowadzić u wnioskodawcy kontrolę w celu ustalenia, czy jego sytuacja, w szczególności gospodarcza i finansowa, uzasadnia zastosowanie przez organ Służby Celnej takich ułatwień.
2. W przypadku złożenia wniosku o odstąpienie od wymogu złożenia zabezpieczenia, w związku z wstrzymaniem wykonania decyzji nakładającej należności celne przywozowe lub należności celne wywozowe, organ celny może przeprowadzić u wnioskodawcy kontrolę w celu ustalenia sytuacji gospodarczej lub społecznej wnioskodawcy.”
6) art. 2 otrzymuje brzmienie:
„Art. 2. W Służbie Celnej może pełnić służbę osoba, która:
1) jest obywatelem polskim;
2) korzysta z pełni praw publicznych;
3) nie była karana za przestępstwo popełnione umyślnie;
4) ma co najmniej średnie wykształcenie;
5) cieszy się nieposzlakowaną opinią;
6) posiada stan zdrowia pozwalający na pełnienie służby na określonym stanowisku,
7) posiada kwalifikacje wymagane w służbie celnej
2. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi w drodze rozporządzenia szczegółowe
zasady prowadzenia postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do osób ubiegających się przyjęcie do Służby Celnej.”
7) art. 6x otrzymuje brzmienie:
„Art. 6x 1. W celu ustalenia, czy towary zostały wprowadzone na obszar celny Wspólnoty lub wyprowadzone z tego obszaru zgodnie z przepisami prawa celnego, organ celny może zatrzymywać środki transportu lądowego i wodnego oraz podejmować inne czynności kontroli celnej.
2. Zatrzymanie środków transportu może być dokonane tylko przez umundurowanych funkcjonariuszy celnych znajdujących się w pobliżu oznakowanego pojazdu służbowego albo w przypadku gdy ten jest w ruchu, w oznakowanym pojeździe lub jednostce pływającej
3. Zatrzymywanie środków transportu innych niż środki transportu przemieszczające się po drodze publicznej lub drodze wewnętrznej, albo morskich wodach wewnętrznych, morzu terytorialnym, lub wodach śródlądowych odbywa się przy udziale innych służb lub instytucji, a w szczególności:
1) Policji;
2) Straży Granicznej;
3) służb lotniczych;
4) służb administracji kolei państwowych.
4. Po zatrzymaniu środka transportu organ celny może w szczególności:
1) kontrolować dokumenty i dane dotyczące środka transportu oraz osoby kierującej środkiem transportu jak i innych osób korzystających ze środka transportu, z wyłączeniem dokumentów uprawniających do kierowania środkiem transportu, z zastrzeżeniem ust. 5;
2) kontrolować dokumenty dotyczące przewożonych towarów;
2) sprawdzać zamknięcia celne, jeżeli z dokumentów wynika, że zostały one nałożone;
3) przeprowadzać rewizję środków transportu i towarów oraz bagażu przewożonego przez kierującego środkiem transportu i pasażerów .
5. Organ celny może kontrolować dokumenty uprawniające do kierowania środkiem transportu, jeżeli osoba kontrolowana nie posiada innych dokumentów pozwalających określić jej tożsamość albo występuje uzasadniona wątpliwość co do ich autentyczności.
6. Jednostki pływające Służby Celnej podnoszą jako banderę flagę państwową z godłem Rzeczypospolitej Polskiej, określoną w odrębnych przepisach.
7. W czasie wykonywania zadań określonych w ustawie jednostki pływające Służby Celnej podnoszą, obok bandery, flagę Służby Celnej.
8. Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór, okoliczności oraz warunki podnoszenia flagi Służby Celnej, uwzględniając sposób umieszczania bandery i flagi na jednostkach pływających oraz znaków, a także sposób oznakowania jednostek pływających, umożliwiający ich szybką identyfikację.
9. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór i sposób oznakowania pojazdów służbowych Służby Celnej, uwzględniając w szczególności zapewnienie jednoznacznej identyfikacji pojazdów.”
8)art. 6za otrzymuje brzmienie
„Art. 6za. 1. Czynności kontroli celnej, po zwolnieniu towaru są prowadzone po uzyskaniu pisemnego upoważnienia organu celnego. Upoważnienie powinno określać zakres kontroli celnej.
2. Do wykonywania czynności kontroli celnej, o których mowa w ust.1, w zakresie nieuregulowanym w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy działu V i VI ustawy - Ordynacja podatkowa.
3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór upoważnienia, o którym mowa w ust. 1.”
9) rozdział 1d Zasady użycia środków przymusu bezpośredniego otrzymuje brzmienie
Rozdział 1d
Zasady użycia środków przymusu bezpośredniego
Art. 6zm 1. Uprawnienia w zakresie użycia środków przymusu bezpośredniego i broni palnej przysługują, z uwzględnieniem ust. 2, wyłącznie funkcjonariuszom celnym wykonującym czynności związane z realizacją zadań ustawowych, określonych w art.1ust. 2 pkt. 2, 4, 5 pełniącym służbę w komórkach organizacyjnych Służby Celnej, wyodrębnionych w celu realizacji tych zadań.
2. Dyrektor izby celnej może nadać uprawnienia w zakresie użycia środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej funkcjonariuszom celnym wykonującym czynności inne, niż określone w ust. 1, jeżeli jest to uzasadnione koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa osobistego funkcjonariuszom celnym, wykonującym te czynności.
3. Funkcjonariuszom celnym zatrudnionym w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych uprawnienia określone w ust. 2 nadaje Szef Służby Celnej
Art. 6zn. 1. Funkcjonariusze celni mogą stosować środki przymusu bezpośredniego wobec osób nie podporządkowujących się ich poleceniom wydanym w celu realizacji zadań ustawowych
2. Środki przymusu bezpośredniego mogą być użyte wyłącznie w zakresie niezbędnym do osiągnięcia podporządkowania się poleceniom, o których mowa w ust. 1, lub do skutecznego odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na funkcjonariusza celnego.
3. Dopuszczalne jest stosowanie tylko takich środków przymusu bezpośredniego, które odpowiadają potrzebom wynikającym z istniejącej sytuacji, i pod warunkiem, że w inny sposób nie można skutecznie oraz bezpiecznie wykonać czynności służbowych a ich użycie powodować będzie możliwie najmniejszą dolegliwość.
Art. 6zo. 1. Funkcjonariusze celni są uprawnieni do stosowania następujących środków przymusu bezpośredniego:
1) użycia siły fizycznej;
2) użycia indywidualnych technicznych i chemicznych środków lub urządzeń przeznaczonych do obezwładniania i konwojowania osób albo do zatrzymywania oraz unieruchamiania pojazdów mechanicznych i innych środków przewozowych.
2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje oraz warunki i sposoby użycia środków przymusu bezpośredniego, a także sposób wyposażania funkcjonariuszy celnych w środki, o których mowa w ust. 1 pkt 2, uwzględniając zapewnienie możliwie najmniejszej dolegliwości dla osób.
Art. 6zp. 1. Jeżeli środki przymusu bezpośredniego wymienione w art. 6zo ust. 1 okazały się niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności danego zdarzenia nie jest możliwe, funkcjonariusz celny ma prawo użycia broni palnej wyłącznie:
1) w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność własną lub innej osoby albo w celu przeciwdziałania czynnościom zmierzającym w oczywisty sposób bezpośrednio do takiego zamachu;
2) przeciwko osobie nie podporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu, zdrowiu lub wolności funkcjonariusza celnego albo innej osoby;
3) przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie i przemocą odebrać broń palną funkcjonariuszowi celnemu lub innej osobie uprawnionej do posiadania broni palnej;
4) w celu odparcia zamachu na mienie, stwarzającego jednocześnie bezpośrednie zagrożenie dla życia, zdrowia lub wolności człowieka;
5) w celu odparcia niebezpiecznego, bezpośredniego i gwałtownego zamachu na obiekty administracji celnej;
6) w celu odparcia bezpośredniego zamachu na nienaruszalność granicy państwowej ze strony osób działających w sposób zorganizowany, które przemocą wymuszają przekroczenie granicy państwowej przy użyciu broni lub pojazdu;
7) w bezpośrednim pościgu za osobą, wobec której użycie broni było dopuszczalne w przypadkach określonych w pkt 1-3.
2. Użycie broni palnej powinno nastąpić w sposób wyrządzający możliwie najmniejszą szkodę osobie, przeciwko której użyto broni, i nie może zmierzać do pozbawienia tej osoby życia ani narażać osób postronnych na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia.
3. W broń palną może być wyposażony wyłącznie funkcjonariusz celny przeszkolony w zakresie związanym z jej używaniem.
4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i sposób postępowania przy użyciu broni palnej, biorąc pod uwagę użycie jej jako środka ostatecznego.
Art. 6zq. Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia:
1) tryb tworzenia i wykaz wyodrębnionych komórek organizacyjnych, o których mowa w art. 6zm ust. 1, oraz liczbę zatrudnionych w nich funkcjonariuszy celnych;
2) tryb naboru do tych komórek oraz szczegółowe zasady szkolenia funkcjonariuszy celnych;
3) kryteria, tryb przydziału broni służbowej i normy uzbrojenia oraz zasady jej magazynowania, przechowywania i zapewniania właściwego stanu technicznego.
Art. 6zr. 1. Jeżeli jednostka pływająca znajdująca się na morskich wodach wewnętrznych lub na morzu terytorialnym, mimo wezwania w celu przeprowadzenia czynności kontroli celnej, nie zatrzyma się, dowódca jednostki pływającej Służby Celnej wzywa uzbrojoną jednostkę pływającą Straży Granicznej, która podejmuje działania określone w art. 25 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz.U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1399, z późn. zm.). Te same zasady stosuje się w przypadku konieczności podjęcia pościgu, w szczególności na pełnym morzu.
2. W przypadku ostrzelania jednostki pływającej Służby Celnej dowódca tej jednostki postępuje zgodnie z zasadami określonymi w ust. 1, po uprzednim podjęciu działań, mających na celu opuszczenie zagrożonego obszaru.
3. W przypadku bezpośredniego zagrożenia przejęciem jednostki pływającej Służby Celnej przez załogę innej jednostki pływającej przepisy art. 6zo i 6zp stosuje się odpowiednio. W sytuacjach określonych w art. 6zp ust. 1, pkt 1-3 funkcjonariusze celni mogą użyć broni bez ostrzeżenia.
4. Jeżeli przed podjęciem czynności kontrolnych określonych w ust. 1 organ Służby Celnej uzyska wiarygodne informacje, wskazujące na możliwość wystąpienia zagrożeń określonych w ust. 2 i 3, dyrektor izby celnej właściwej miejscowo dla tych czynności kontrolnych może wystąpić z wnioskiem o przydzielenie jednostce pływającej Służby Celnej asysty uzbrojonej jednostki pływającej Straży Granicznej.
5. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady współdziałania organów Służby Celnej i organów Straży Granicznej w zakresie zadań wykonywanych na podstawie ust. 1 i 2 oraz ust. 4.
Art. 6zs. 1. Przepisów art. 6zr nie stosuje się do jednostek pływających określonych w aktach wykonawczych wydanych na podstawie art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 21 marca 1991r o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.( Dz. U. Nr .32, poz. 131 z póżn.zm)
2. Przepisów art. 6zr. nie stosuje się w przypadku czynności wykonywanych przez organy Służby Celnej na podstawie przepisów wydanych na podstawie art. 6t ustawy.
10) po art. 30 dodaje się art. 30a i b w brzmieniu:
„Art. 30a. 1. Uchylenie lub stwierdzenie nieważności decyzji o zwolnieniu ze służby z powodu jej wadliwości stanowi podstawę przywrócenia do służby na stanowisko równorzędne.
2. Prawo do uposażenia powstaje z dniem podjęcia służby chyba, że po zgłoszeniu do służby zaistniały okoliczności usprawiedliwiające niepodjęcie tej służby.
Art. 30b. 1. Funkcjonariuszowi celnemu przywróconemu do służby na podstawie art. 30a ust. 1 przysługuje za okres pozostawania poza służbą świadczenie pieniężne równe uposażeniu na stanowisku zajmowanym przed zwolnieniem, nie więcej jednak niż za okres 6 miesięcy i nie mniej niż za 1 miesiąc.
2. W zakresie innych praw niż określone w art. 30a i 30b ust. 1, wynikających ze stosunku służbowego, okres, za który przyznano świadczenie pieniężne, traktuje się za równorzędny ze służbą. Okresu pozostawania za służbą, za który przyznano świadczenie pieniężne, nie uważa się za przerwę w służbie, której skutkiem byłaby utrata uprawnień uzależnionych od nieprzerwanej służby.”
11) w art. 60:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Funkcjonariusz celny zawieszony w pełnieniu obowiązków służbowych otrzymuje od dnia zawieszenia 50 % uposażenia przysługującego w dniu zawieszenia.”
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Po zakończeniu postępowania karnego lub dyscyplinarnego, będącego przyczyną zawieszenia w czynnościach służbowych, funkcjonariusz celny otrzymuje wstrzymaną cześć uposażenia oraz obligatoryjne podwyżki wprowadzane w okresie zawieszenia, jeżeli nie został skazany prawomocnym wyrokiem sądu lub ukarany karą dyscyplinarną wydalenia ze służby.”
c) uchyla się ustęp 3,
12) w art. 61:
a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Funkcjonariusza celnego, na jego wniosek w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, przywraca się do służby w wypadku:
1) uniewinnienia prawomocnym wyrokiem sądu - jeżeli zwolnienie ze służby nastąpiło na podstawie art. 25 ust. 1 pkt 8a;
2) uchylenia postanowienia o tymczasowym aresztowaniu, umorzenia postępowania karnego lub uniewinnienia prawomocnym wyrokiem sądu - jeżeli zwolnienie ze służby nastąpiło na podstawie art. 25 ust. 1 pkt 8b.”;
b) dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
„2a. Funkcjonariuszowi przywróconemu do służby na podstawie ust. 2 przysługują uprawnienia, o których mowa w art. 30b.”
Art. 2. W ustawie z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z późn. zm. 2)) w art. 50 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Kontroli, o której mowa w ust. 1 pkt 2, nie podlegają jednostki pływające Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej i Policji.”
Art. 3. W ustawie z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki (Dz. U. Nr 47, poz.243 z późn. zm. 3)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 2 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, poddać wszystkim lub niektórym przepisom ustawy jednostki pływające Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej i Policji oraz statki pełniące specjalną służbę państwową i inne statki nie objęte umowami międzynarodowymi wymienionymi w art. 1.”
2) w art. 7 ust. 6 otrzymuje brzmienie:
„6. Minister Obrony Narodowej, minister właściwy do spraw wewnętrznych oraz minister właściwy do spraw finansów publicznych, każdy w zakresie swojego działania, określą, w drodze rozporządzenia, organy inspekcyjne dla jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Policji i Służby Celnej oraz tryb przeprowadzania przeglądów i inspekcji, a także ich rodzaje.
Art. 4. W ustawie z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich (Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 967 z późn. zm. 4)) w art. 8 ust. 5 otrzymuje brzmienie:
„5. Nie pobiera się opłat portowych od jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej i Policji oraz od statków pełniących specjalną służbę państwową.”
Art. 5. W ustawie z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. Nr 109, poz. 1156 z późn. zm. 5)) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 4 otrzymuje brzmienie:
„Art. 4. 1. Przepisów ustawy nie stosuje się do jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej i Policji, z zastrzeżeniem przypadków określonych w ustawie.
2. Rada Ministrów, kierując się względami bezpieczeństwa uprawianej żeglugi, może, w drodze rozporządzenia, poddać odpowiednim przepisom ustawy jednostki pływające Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej i Policji.”
2) w art. 26 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Minister Obrony Narodowej i minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej, określą, w drodze rozporządzenia, zakres stosowania międzynarodowych przepisów o zapobieganiu zderzeniom na morzu mających na celu bezpieczne uprawianie żeglugi przez jednostki pływające Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej i Policji.”
3) w art. 27 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Statek oraz jednostka pływająca Straży Granicznej, Służby Celnej i Policji obowiązane są przestrzegać zasad bezpieczeństwa żeglugi określonych postanowieniami rozdziału V Konwencji SOLAS.”
Art. 6. W ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 43 z póżn. zm. 6)) art. 4 otrzymuje brzmienie:
„Art. 4. Przepisów ustawy, z wyjątkiem przepisów dotyczących bezpieczeństwa ruchu, sygnalizacji i łączności oraz oznakowania dróg wodnych, nie stosuje się do statków Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Straży Granicznej i Służby Celnej oraz statków morskich przebywających na śródlądowych drogach wodnych.”
Art. 7. W ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz.1229 z późn. zm. 7)) w art. 144 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„Art. 144. 1. Z uiszczania należności zwolnione są:
1) łodzie sportowo-turystyczne i inne małe statki (do 15 ton nośności); zwolnienie nie dotyczy należności za korzystanie ze śluz lub pochylni,
2) statki jednostek organizacyjnych właściciela wód lub urządzeń wodnych zlokalizowanych na wodach oraz jednostek państwowej służby hydrologiczno-meteorologicznej,
3) statki jednostek sił zbrojnych, jednostek organizacyjnych resortu spraw wewnętrznych, Służby Celnej oraz jednostek ratowniczych,
4) statki inspektoratów żeglugi śródlądowej,
5) statki Państwowej i Społecznej Straży Rybackiej,
6) statki urzędów morskich,
7) promy leżące w ciągach dróg publicznych. „
Art. 8. W ustawie z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski (Dz. U. Nr 138, poz. 1545 z póżn. zm. 8)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 6 § 1 otrzymuje brzmienie
„Art. 6. § 1. Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, nie stosuje się Kodeksu morskiego do jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej oraz Policji.”.
2) art. 65 otrzymuje brzmienie
„Art. 65. § 1. Kapitan obowiązany jest:
1) okazywać banderę statku jednostkom pływającym Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej;
2) podnosić banderę przy wprowadzaniu statku do portu.
§ 2. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej określi, w drodze rozporządzenia, sposób i warunki okazywania bandery statku jednostkom pływającym Marynarki Wojennej, Straży Granicznej i Służby Celnej oraz oddawania honoru przez statki, z uwzględnieniem zwyczajów międzynarodowych.”.
3) art. 72 otrzymuje brzmienie
„Art. 72. § 1. W przypadku popełnienia na statku przestępstwa kapitan obowiązany jest sporządzić szczegółowe zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, przedsięwziąć odpowiednie środki dla zapobieżenia uchyleniu się osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa od odpowiedzialności karnej, zabezpieczyć dowody i stosownie do okoliczności przekazać osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa wraz z zawiadomieniem o przestępstwie właściwemu organowi w pierwszym porcie polskim, do którego statek zawinął, lub polskiej jednostce pływającej Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej lub Policji.
§ 2. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości i ministrem właściwym do spraw zagranicznych, określi, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania kapitana odnośnie do osób podejrzanych o popełnienie przestępstw przeciwko bezpieczeństwu żeglugi morskiej i sposoby przekazywania informacji oraz dowodów odnoszących się do takich przestępstw władzom innych państw, uwzględniając umowy międzynarodowe, których Rzeczpospolita Polska jest stroną.”.
4) art.244 § 2 otrzymuje brzmienie
„§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do wynagrodzenia za działania ratownicze prowadzone przez ratowników zawodowych oraz jednostki pływające Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej oraz Policji.”.
5) art. 249 otrzymuje brzmienie
„Art. 249. § 1. Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej oraz Policji.
§ 2. Minister Obrony Narodowej i ministrowie właściwi do spraw wewnętrznych oraz finansów publicznych określą, w drodze rozporządzenia, zasady obliczania i przeznaczenia wynagrodzenia za ratownictwo morskie należnego jednostkom pływającym wymienionym w § 1 oraz tryb postępowania w tych sprawach, w sposób stwarzający zachętę dla ich załóg do podejmowania działań ratowniczych.”.
6) art.264 otrzymuje brzmienie
„Art. 264. § 1. Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Graniczne, Służby Celnej i Policji.
§ 2. Jednostki pływające wyszczególnione w § 1 nie ponoszą odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną innym statkom wskutek zderzenia lub innego działania podczas wykonywania zadań służbowych w obrębie stref zamkniętych dla żeglugi i rybołówstwa oraz ogłoszonych jako niebezpieczne dla żeglugi i rybołówstwa.
§ 3. Minister Obrony Narodowej i minister właściwy do spraw wewnętrznych oraz Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej określą, w drodze rozporządzenia, zasady i tryb działania dowódców jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej oraz Policji w razie zderzenia się tych jednostek z innymi statkami, ze szczególnym uwzględnieniem formy i zakresu niesienia pomocy drugiemu statkowi, jego załodze i pasażerom oraz okoliczności i zakresu wykonywania obowiązku bezzwłocznego podawania kapitanowi drugiego statku numeru taktycznego jednostki.”
Art. 9. W dnia 12 września 2002 r. o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków (Dz. U. Nr 166, poz. 1361 z późn. zm. 9)) w art. 2 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„Art. 2. 1. Przepisów ustawy nie stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 2, do jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Służby Celnej i Policji oraz do statków pełniących specjalną służbę państwową.”
Art. 10. W ustawie z dnia 19 lutego 2004 r. o rybołówstwie (Dz. U. Nr 62, poz. 574) w art. 56 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Inspektorzy przy wykonywaniu swoich czynności współdziałają z organami Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Służby Celnej, Inspekcji Weterynaryjnej, Policji, Państwowej Straży Rybackiej, Straży Granicznej, kontroli skarbowej oraz z terenowymi organami administracji morskiej.”.
Art. 11. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
___________________
1) Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej, ustawę z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, ustawę z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich, ustawę z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczeństwie morskim, ustawę z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej, ustawę z 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne, ustawę z dnia 18 września 2001 r. – Kodeks morski, ustawę z dnia 12 września 2002 r. o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków oraz ustawę z dnia 19 lutego 2004 r. o rybołówstwie.
2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 170, poz. 1652, z 2004 r. Nr 6, poz. 41, Nr 93, poz. 895 i Nr 273, poz. 2703.
3) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r., Nr 109, poz. 1156, Nr 111, poz. 1197, Nr 125, poz. 1368, z 2003 r. Nr 166, poz. 1361, z 2004 r. Nr 93, poz. 895 i Nr 96, poz. 959, z 2005 r. Nr 273, poz. 2703.
4) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 166, poz. 1361 i Nr 200, poz. 1683, z 2004 r. Nr 169, poz. 1766 i Nr 281, poz. 2782.
5) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002r. Nr 240, poz. 2060, z 2003 r. Nr 199, poz. 1936 i Nr 229, poz. 2277, z 2004 r. Nr 6, poz. 41, Nr 93 poz. 895 i 899 i z 2004 r. Nr 273, poz. 2703.
6) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 100, poz. 1085, z 2002 r. poz. 199, poz. 1672, z 2003 r. Nr 211, poz. 2049, z 2004 r. Nr 6, poz. 41, Nr 93, poz. 895 i Nr 96, poz. 959 oraz z 2005 r. Nr 89, poz. 726.
7) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 154, poz. 1803, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 130, poz. 1112, Nr 233, poz. 1957 i Nr 238, poz. 2022, z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 165, poz. 1592, Nr 190, poz. 1865 i Nr 228, poz. 2259, z 2004 r. Nr 92, poz. 880, Nr 96, poz. 959, Nr 116, poz. 1206.
8) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 41, poz. 365, z 2003 r. Nr 229, poz. 2277, z 2004 r. Nr 93, poz. 899 i Nr 173, poz. 1808.
9) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 96, poz. 959.
UZASADNIENIE
1. Celem niniejszej regulacji jest stworzenie podstaw prawnych do skutecznej ochrony granicy morskiej Polski a zarazem granicy celnej Unii Europejskiej. Urzeczywistnieniu tego celu ma służyć wprowadzenie regulacji ustawowej umożliwiającej samodzielne zatrzymywanie środków transportu morskiego do kontroli przez funkcjonariuszy Służby Celnej, nadanie bandery jednostkom pływającym Służby oraz wprowadzenie delegacji ustawowej umożliwiającej wydanie aktów wykonawczych dotyczących jednolitego oznakowania identyfikującego łodzie patrolowe Służby Celnej.
Polska granica morska liczy sobie około 570 km przy czym obrót towarowy i ruch pasażerski koncentruje się wokół trzech głównych obszarów tj:
• zespołu portów Szczecin - Świnoujście
• zespołu portów Gdańsk - Gdynia
• obszaru Zalewu Wiślanego z portami z Elblągu i Fromborku
Przez polskie porty przechodzi ok. 50 mln ton ładunków przy czym 50 % tych towarów to towary niewspólnotowe lub wywożone do krajów trzecich. Wzrasta także ruch turystyczny realizowany przez promy pasażerskie oraz, co szczególnie ważne dla kontroli celnej, z wykorzystaniem jachtów i łodzi sportowych. Stale w krajobrazie polskich portów obecne są również kutry i łodzie rybackie. Przez polskie porty rocznie przekracza granicę państwa ok. 2,5 mln osób oraz ok. 30 tys. jednostek pływających.
Istotna w tym zakresie jest również specyfika kontroli przewozów morskich, bowiem liczba wykrytych przypadków przemytu jest relatywnie niewielka w porównaniu do terminali obsługujących lądowe przejścia graniczne, jednakże wykrycia takie dotyczą znacznych ilości towarów. Powoduje to, że łączna wartość przemytu zatrzymanego w portach morskich jest porównywalna pod względem wielkości z wartością towarów zatrzymanych na przejściach lądowych.
Wskazane okoliczności wymagają tworzenia odpowiedniego zaplecza infrastrukturalnego w postaci m.in. urządzeń do prześwietlania ładunków konteneryzowanych i naczep oraz łodzi patrolowych umożliwiających kontrole jednostek pływających od strony morza.
Kwestia zakupu łodzi patrolowych zdolnych do całorocznego operowania na wodach przybrzeżnych dla polskiej Służby Celnej została zrealizowana w ramach części inwestycyjnej projektu PHARE 2002 Nr 2002/000-196.02.02 „Wzmocnienie granicy celnej jako przyszłej granicy wschodniej granicy UE. W ramach tego projektu zostały zakupione 3 łodzie patrolowe dla Izb Celnych w Gdyni, Olsztynie i Szczecinie - zostały one w 50% sfinansowane ze środków unijnych.
Jednym z warunków współfinansowania kosztów wyposażenia Służby Celnej w zakresie koniecznym do właściwego realizowania zadań kontroli celnej morskiej granicy celnej Unii Europejskiej jest wprowadzenie regulacji prawnych umożliwiających przeprowadzenie przez Służbę Celną samodzielnych kontroli oraz przyznania jej prawa do zatrzymywania środków transportu morskiego. Zatem nie wprowadzenie tych regulacji spowoduje konieczność zwrotu otrzymanych na cel dotacji, co uzasadnia wprowadzenie tego projektu na tzw. szybką ścieżkę legislacyjną.
Wprowadzany system ochrony granicy morskiej przez Służbę Celną jest stosowany w wielu Państwach członkowskich UE w tym m.in. w Francji, Holandii, Niemczech i Wielkiej Brytanii, tak więc wprowadzane regulacje mają na celu przystosowanie polskiego systemu kontroli celnej do obowiązujących w innych państwach Wspólnoty.
Projektowane zmiany pozwolą na realizacje przez Służbę Celną jej ustawowych zadań w zakresie zwalczania przestępczości transgranicznej, w tym celnej, skarbowej, dewizowej, oraz przeciwdziałaniu zagrożeniom społeczeństwa i rynku w szczególności w zakresie przemytu: papierosów, alkoholu, narkotyków, dzieł sztuki, broni, materiałów rozszczepialnych, odpadów ekologicznych oraz własności intelektualnej.
W przepisie art. 6x w ust. 3 rozszerzono katalog obszarów na których funkcjonariusze mogą samodzielnie zatrzymywać środki transportu. Przewidziano bowiem możliwość zatrzymywania środków transportu również na wodach wewnętrznych lub wodach terytorialnych. Konsekwencją tego zapisu jest wprowadzenie przepisów ust.6,7 dotyczących zasad podnoszenia bandery oraz flagi Służby Celnej oraz ust.8 stanowiącego upoważnienie do określenia przez Ministra Właściwego ds. wewnętrznych okoliczności i warunki podnoszenie flagi Służby Celnej oraz sposobu oznakowania jednostek pływających, uwzględniając sposób umieszczania bandery i flagi na jednostkach pływających oraz znaków umożliwiających szybką identyfikacje jednostek pływających.
Proponowane zmiany wymagają dla zapewnienia spójności systemu prawnego zmian w innych ustawach w tym w: ustawie z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. Nr 109, poz. 1156), ustawie z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski. (Dz.U.Nr.138, poz. 1545), ustawie z dnia 19 lutego 2004 r. o rybołówstwie (Dz. U. Nr 62, poz. 574), ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 43), ustawie z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502 z późn. zm.), ustawie z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczenia morza przez statki (Dz. U. Nr 47, poz. 243 z późn. zm.), ustawie z dnia 12 września 2002 r. o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków (Dz. U. Nr 166, poz. 1362 z późn. zm.).
Zmiany te mają na celu wykonywanie przez Służbę Celna kontroli i zatrzymywania morskich środków transportu w trybie i na zasadach w których zadania te są realizowane przez inne służby mundurowe. Ponadto mają one na celu zwolnienie jednostek pływających Służby Celnej z konieczności ponoszenia opłat za korzystanie m. in. z śródlądowych dróg wodnych oraz urządzeń wodnych stanowiących własność Skarbu Państwa, usytuowanych na śródlądowych wodach powierzchniowych oraz opłat portowych. Ponadto zmiany te wyłączają jednostki pływające spod regulacji niektórych ww. ustaw, m. in. Kodeksu morskiego, poza wyjątkami wyraźnie wskazanymi, ustawy o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, która jak w stosunku do innych służb mundurowych będzie miała zastosowanie tylko na zasadach określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów oraz ustawy o żegludze śródlądowej.
Również zmiany wprowadzane w art. 1f oraz 6za oraz dodanie art. 1h i 1i maja na celu dostosowanie zasad przeprowadzenia kontroli celnej do standardów europejskich. Zmiana art. 1f ma na celu zapewnienie organom celnym możliwości żądania przez organy celne od podmiotów dokonujących obrotu towarowego z zagranicą dokumentów mających znaczenia dla kontroli celnej bez formalnego wszczynania postępowania kontrolnego. Regulacja ta ma na celu realizacje wynikającej w prawa wspólnotowego zasady oparcia kontroli celnej na analizie ryzyka. Ponadto zmiana ta ma na celu przyznanie organom celnym identycznych uprawnień w zakresie możliwości występowania do banków o udzielenie informacji jakie im już przysługują w zakresie postępowań dotyczących podatku akcyzowego. Wprowadzenie przepisów art. 1h i 1i umożliwi kontrole sytuacji ekonomicznej przedsiębiorcy przed udzieleniem pozwolenia na korzystanie z procedur gospodarczych oraz stosowanie procedur uproszczonych. Zmiana art. 6za dotyczy wprowadzenia w przypadku kontroli po zwolnieniu towarów możliwości przeprowadzenia czynności sprawdzających oraz wprowadza zasadę zgodnie z którą w tym typie kontroli stosuje się w zakresie nieuregulowanym w ustawie tryb kontroli podatkowej przewidziany w Ordynacji Podatkowej. Takie rozwiązanie przyczynili się ujednolicenia trybów kontroli prowadzonych przez Służbę Celna.
2. Celem proponowanej regulacji jest również wypełnienie obowiązku wynikającego z art. 11 rozporządzenia Rady (EWG) Nr 4045/89 z dnia 21 grudnia 1989 r. w sprawie kontroli przez Państwa Członkowskie transakcji stanowiących część systemu finansowania przez Sekcję Gwarancji Europejskiej Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej i uchylające dyrektywę 77/435/EWG . powołania przez każde Państwo Członkowskie służby specjalnej. Z uwagi na fakt, że refundacje eksportowe stanowią ponad 70 % wydatków z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej zadania służby specjalnej powierzono ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, w imieniu którego będzie je wykonywał Szef Służby Celnej. Celowi temu ma służyć zmiana w art. 1a ust.2. Zmiana ta ma również na celu doprecyzowanie wątpliwości w zakresie uprawnień Szefa Służby Celnej określonych w art. 17 ust1b ustawy.
Zaproponowane w przepisach art.43 regulacje mają na celu umożliwienie realizacji zadań służby specjalnej w zakresie:
- monitorowania stosowania rozporządzenia Rady (EWG) Nr 4045,
- przeprowadzania przewidzianej w rozporządzeniu kontroli,
- koordynowania i ogólnego nadzoru kontroli przeprowadzanych przez urzędników innych służb.
Zgodnie z art. 17c ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (tekst jednolity Dz.U. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577) Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno – Spożywczych prowadzi kontrole prawidłowości dokonanych transakcji finansowanych z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej, realizowanych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej, z wyłączeniem refundacji eksportowych oraz działań objętych Planem Rozwoju Obszarów Wiejskich.
3. Dla celów wyposażenia Służby Celnej konieczne jest ustawowe określenie S.C. jako formacji “uzbrojonej”. Pozwala to odróżnić Służbę Celną, stanowiącą państwową formację ochrony prawa, posiadającą uprawnienia “policyjne” w zakresie zwalczania przestępczości najcięższego kalibru (przestępczość gospodarcza, finansowa, przestępczość naruszająca międzynarodowe interesy RP oraz UE) od tzw. specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych (SUFO), powoływanych na podstawie przepisów odrębnych (ustawa o ochronie mienia i osób). Celowi temu ma służyć wprowadzona regulacja art. 6zxm który wprowadza generalną zasadę, iż funkcjonariuszom celnym wykonującym czynności związane z realizacją czynności związanych z :
-nadawaniem towarom przeznaczenia celnego;
-rozpoznawaniem, zapobieganiem i wykrywaniem przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych, przestępstw i wykroczeń związanych z przywozem i wywozem towarów oraz ściganie ich sprawców, w zakresie określonym innymi ustawami;
- rozpoznawaniem, wykrywaniem, zapobieganiem i zwalczaniem przestępstw i wykroczeń związanych z naruszeniem przepisów dotyczących ochrony dóbr kultury oraz ochrony własności intelektualnej, a także przestępstw i wykroczeń związanych z wprowadzaniem na polski obszar celny oraz wyprowadzaniem z polskiego obszaru celnego towarów objętych ograniczeniami lub zakazami, w szczególności takich jak: odpady szkodliwe, substancje chemiczne, materiały jądrowe i promieniotwórcze, środki odurzające i substancje psychotropowe oraz broń, amunicja, materiały wybuchowe i technologie objęte kontrolą międzynarodową;
przysługuje prawo do użycia środków przymusu bezpośredniego i broni palnej. Dodatkowo Dyrektor Izby Celnej oraz Szef Służby Celnej może upoważnić do stosowania wskazanych powyżej środków w przypadku innych czynności o ile jest uzasadnione koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa osobistego funkcjonariuszy. Rodzaje innych czynności. Szczegółowe zasady nadawania uprawnień do użycia broni i środków przymusu określi minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych.
Art. 6za i 6zo stanowią odpowiedniki art. 6zm i 6zn obowiązującej ustawy.
W art. 6zp wprowadzono zasady użycia broni palnej. Podstawową w tym zakresie zasadą jest użycie broni palnej tylko w przypadku gdy środki przymusu bezpośredniego okazały się niewystarczające lub ich użycie nie jest możliwe. Enumeratywnie zostały wskazane sytuacje, w których możliwe jest użycie broni palnej. Dodatkowo wskazano, iż użycie broni palnej powinno nastąpić w sposób wyrządzający możliwie najmniejszą szkodę osobie, przeciwko której użyto broni, i nie może zmierzać do pozbawienia tej osoby życia ani narażać osób postronnych na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia oraz, iż w broń palną może być wyposażony wyłącznie funkcjonariusz celny przeszkolony w zakresie związanym z jej używaniem.
W przepisach artykułów 6zr i 6zs określono zasady działania Służby Celnej na morskich wodach terytorialnych i morskich wodach wewnętrznych. Ustalono w nich zasady przeprowadzania kontroli celnej, zatrzymywania jednostek pływających, użycia broni oaz współpracy z jednostkami Straży Granicznej. Zasady szczegółowej współpracy obu wymienionych służb określi Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. W przepisie 6zs wskazano na jednostki pływające niepodlegające kontroli.
W art. 6zq przekazano ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych określenie w drodze rozporządzenia: tryb tworzenia i wykaz wyodrębnionych komórek organizacyjnych, o których mowa w art. 6zm ust. 1, oraz liczbę zatrudnionych w nich funkcjonariuszy celnych, uwzględniając potrzeby wynikające z konieczności zapewnienia właściwej realizacji zadań ustawowych; tryb naboru do komórek, o których mowa w art. 6zm ust. 1, w sposób uwzględniający szczególny charakter zadań w nich wykonywanych oraz umożliwiający sprawdzenie posiadania przez kandydatów predyspozycji do wykonywania zadań służbowych; szczegółowe zasady szkolenia funkcjonariuszy celnych wykonujących czynności, o których mowa w art. 6zm ust. 1 i 2. regulacja ta ma za zadanie właściwe przeszkolenie, opracowane i realizowane na zasadach podobnych jak w innych służbach uzbrojonych, w szczególności w Policji i Straży Granicznej. Ponieważ Służba Celna nie posiada właściwie przygotowanych ośrodków szkoleniowych oraz programów szkoleniowych, należy skorzystać z gotowych rozwiązań istniejących w ww. służbach uzbrojonych. Ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych przyznano uprawnieni do określenia, w drodze rozporządzenia: uzbrojenia przysługujące funkcjonariuszom celnym oraz kryteria i tryb przydziału broni służbowej oraz zasady jej magazynowania, przechowywania i zapewniania właściwego stanu technicznego.
W art. 6zn i 6zo określono podstawowe zasady stosowania środków przymusu bezpośredniego
4. Kolejne zmiany w ustawie o Służbie Celnej stanowią realizację wytycznych Trybunału Konstytucyjnego zawartych w wyroku K 1/04 z dnia 19.10.2004 r., w którym Trybunał Konstytucyjny zauważył, że przywrócenie do służby oznacza przywrócenie ciągłości stosunku służbowego funkcjonariusza celnego ze wszystkimi tego konsekwencjami, w tym też dotyczącymi zrekompensowania i restytucji skutków zwolnienia. Trybunał Konstytucyjny w cytowanym orzeczeniu zwrócił uwagę na potrzebę regulacji przepisów prawnych dotyczących wypłaty wstrzymanej części wynagrodzenia w razie umorzenia postępowania karnego w fazie postępowania przygotowawczego, gdy miało miejsce zawieszenie w pełnieniu obowiązków funkcjonariusza celnego, któremu postawiono zarzut popełnienia przestępstwa, ale przeciwko któremu nie wniesiono aktu oskarżenia.
W art. 30a i 30b ustawy o Służbie Celnej unormowana została kwestia określenia skutków prawnych uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji o zwolnieniu ze służby z powodu jej wadliwości. Przepisy te kompleksowo regulują sytuację prawno - finansową funkcjonariusza celnego przywróconego w takiej sytuacji do służby. Przyjęte rozwiązanie jest podobne do rozwiązań przyjętych w innych służbach mundurowych.
W art. 60 ustawy o Służbie Celnej określono, że w przypadku uniewinnienia funkcjonariusza celnego oraz pozostawienia go w służbie, funkcjonariuszowi celnemu należy wypłacić wstrzymaną w okresie zawieszenia część uposażenia oraz obligatoryjne podwyżki. Rozwiązanie to pozwoli uniknąć podwójnego karania funkcjonariusza za naruszenie obowiązków służbowych w sytuacji, kiedy zostaje zakończone postępowanie, w wyniku którego orzeczono karę dyscyplinarną inną niż karę wydalenia ze służby, a funkcjonariusz nie został skazany prawomocnym wyrokiem sądu.
Zmiany zaproponowane w art. 61 ustawy o Służbie Celnej mają na celu zapewnienie funkcjonariuszowi celnemu pełnych praw powrotu do służby w przypadku gdy na mocy postanowień lub orzeczeń sądowych okaże się, że przesłanki wniesienia aktu oskarżenia lub tymczasowego aresztowania okazały się bezzasadne.
Projekt nie podlega procedurze notyfikacji norm i aktów prawnych.
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1) Wpływ regulacji na rynek pracy.
Proponowane zmiany mogą wywołać pozytywny skutek na rynku pracy dzięki zwiększeniu konkurencyjności i ochrony rynku w związku z ograniczeniem przemytu.
2) Wpływ regulacji na dochody i wydatki budżetu państwa
Wejście w życie projektowanych regulacji spowoduje zwiększenia wydatków ze strony budżetu w zakresie kosztów związanych z zakupem i utrzymaniem broni W projekcie nowelizacji ustawy w zakresie wyposażenia funkcjonariuszy celnych w broń palną występują cztery elementy „kosztotwórcze”:
a) Koszt zakupu i serwisowania specjalistycznego sprzętu - 2000.
b) Koszt zakupu amunicji i serwisowania broni - 300.
c) Koszt przystosowania pomieszczeń i zakupu szaf do przechowywania broni palnej i amunicji - 500.
d) Na koszt zakupu sprzętu specjalistycznego składa się zakup broni i amunicji oraz koszt przystosowania pomieszczeń do ich przechowywania – szacunkowo średni koszt na jednego uprawnionego funkcjonariusza – 2800 zł.
e) Koszt specjalistycznych szkoleń w zakresie znajomości przepisów i posługiwania się bronią – szacunkowo średni koszt na jednego uprawnionego funkcjonariusza - 1600 zł. /koszt szkolenia - określony na podstawie cen rynkowych wyspecjalizowanych firm i szkół policyjnych, wynosi od 1200zł do 1500zł -do wyliczeń przyjęto 1400zł, pozostałe 200 to koszt próbnego strzelania/.
f) Koszt przeprowadzenia psychologicznych badań selekcyjnych – 350zł.
g) Łączny szacunkowy koszt wyposażenia w broń funkcjonariusza celnego – 4 750 zł.
h) Przy założeniu wyposażenia w broń 1000 funkcjonariuszy przewidywany koszt tego działania wyniesie 4 750 000 zł
Koszt wyposażenia funkcjonariuszy celnych w broń
(szczegółowe rozliczenie)
Lp. Wyszczególnienie Koszt w zł. Uwagi
1. Zakup broni. 2000 Cena rynkowa.
2. Zakup amunicji i serwisowanie broni palnej. 300
3. Przystosowanie pomieszczeń do przechowywania broni. 500 Całkowity koszt 10000zł przeliczony na 20szt. broni.
4. Przeszkolenie, próbne strzelanie i szkolenia doskonalące, prowadzone cyklicznie. 1600 Koszt szkolenia od 1200 do 1500zł – do wyliczeń przyjęto 1400, pozostałe 200 to koszt strzelania próbnego.
5. Badanie psychologiczne i psychiatryczne. 350 Według stawek wyspecjalizowanych placówek medycznych.
8. RAZEM na 1 funkcjonariusza 4750
9 KOSZT CAŁKOWITY 4 750 000 W przeliczeniu na 1000 funkcjonariuszy celnych
Uwzględniając specyfikę zagadnienia należy przyjąć, że realizacja planowanych wydatków będzie rozłożona w czasie i obejmie kilka lat.
-Koszty utrzymania i funkcjonowania posiadanych obecnie 3 jednostek pływających znajdują pokrycie w środkach izb celnych. Regulacja może natomiast przyczynić się do zwiększenia dochodów poprzez zapobieganie popełnieniu przestępstw na szkodę budżetu oraz zwiększenia wykrywalności tych czynów. Skutki budżetowe z tego tytułu są trudne do oszacowania.
3) Wpływ na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki.
Wejście w życie planowanych rozwiązań nie wpłynie negatywnie na konkurencyjność zewnętrzną i wewnętrzną.
4) Wpływ na sytuacje i rozwój regionów.
Proponowane rozwiązania pozostają bez wpływu na sytuacje i rozwój regionów
5) Zakres i wyniki konsultacji społecznych.
Projekt będzie przedmiotem uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych.
