G
Guest
Gość
Moja wątpliwość co do tego, że uporczywe niewpłacanie w terminie podatku jest czynem polegającym na uszczupleniu bierze się stąd, że Kodeks karny skarbowy operuje dwojakim określeniem czynów.
W pewnych przepisach mówi się o "czynach, w związku z którymi nastąpiło uszczuplenie" (np. art. 17 § 1 pkt 1 k.k.s.), w innych natomiast o "czynach polegających na uszczupleniu" (np. art. 44 § 2 i 3 k.k.s.).
Gdyby takiego rozróżnienia ustawodawca nie czynił, gdyby nie posługiwał się dwoma różnymi określeniami, nie byłoby problemu interpretacyjnego. Tak jednak nie jest. Skoro do tekstu normatywnego wprowadzono dwa określenia, to nie ma siły, żeby nie chodziło o dwa różne pojęcia, posiadające dwa różne zakresy desygnatów.
Jeżeli są czyny polegające na uszczupleniu, to są również czyny nie polegające na uszczupleniu.
Jeżeli są czyny, w związku z którymi uszczuplenie nastąpiło, są również czyny, w związku z którymi uszczuplenie nie nastąpiło.
Takie są logiczne konsekwencje wypowiedzi ustawodawcy. Inaczej, moim zdaniem, być nie może.
Problem w tym, że ustawodawca nie określa w żadnym miejscu, co to jest czyn polegający na uszczupleniu oraz co to jest czyn, w związku z którym nastąpiło uszczuplenie.
Dlatego "dzielę włos na czworo", gdyż ma to zasadnicze znaczenie dla omawianego tu wątku określenia momentu przedawnienia karalności wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 k.k.s.
Albo przedawnienie nastąpi z dniem 1 stycznia danego roku (reguła z art. 44 § 3 k.k.s. w zw. z art. 51 § 1 k.k.s.), albo z dniem następnym po upływie 1 roku (reguła z art. 51 § 1 k.k.s.).
Moim zdaniem zakres pojęcia "czyn, w związku z którym nastąpiło uszczuplenie" jest szerszy od zakresu pojęcia "czyn polegający na uszczupleniu". To ostatnie sugeruje, że istotą czynu jest uszczuplenie, to pierwsze zakłada przyczynowe powiązanie czynu z uszczupleniem. Myślę, że każdy czyn polegający na uszczupleniu jest czynem, w związku z którym nastąpiło uszczuplenie, ale nie każdy czyn, w związku z którym nastąpiło uszczuplenie jest czynem polegającym na uszczupleniu (graficznie: dwa koła - jedno zawiera się w drugim).
Pamiętajmy, że musi pozostać jeszcze miejsce na czyny nie polegające na uszczupleniu i czyny, w związku z którymi nie nastąpiło uszczuplenie. Muszą być jakieś przepisy w części szczególnej je określające.
Mamy więc zarys kategorii interesujących nas czynów. Polegające na uszczupleniu wedle mojej intuicji językowej są kategorią najwęższą. Poszukajmy teraz ostrego kryterium, za pomocą którego je wyodrębnimy. Można powiedzieć, że wszystkie czyny, wskutek których sprawca powoduje powstanie zaległości podatkowej, są czynami polegającymi na uszczupleniu. W takim ujęciu art. 57 § 1 k.k.s. statuuje czyn polegający na uszczupleniu, czego konsekwencją jest przedawnienie w dniem 1 stycznia (bo art. 44 § 3 k.k.s. w zw. z art. 51 § 1 k.k.s.). Jest tylko jedno "ale": jak wobec tego wyodrębnić czyny, w związku z którymi nastąpiło uszczuplenie? Gdzie, innymi słowy, jest granica między jednymi a drugimi czynami. Skoro interesujące nas wykroczenie skarbowe polega na uszczupleniu, to gdzie w k.k.s. są czyny, w związku z którymi uszczuplenie nastąpiło? Ta trudność nakazuje mi przypuszczać, że kryterium odróżniania obu kategorii jest inne.
Znacznie bardziej pewnym i łatwiejszym w praktycznym operowaniu wydaje mi się kryterium znamienia skutku: jeżeli ustawowo stypizowanym skutkiem jest uszczuplenie, mamy do czynienia z czynem polegającym na uszczupleniu, natomiast każdy inny czyn, wskutek popełnienia którego doszło do powstania zaległości, jest czynem, w związku z którym uszczuplenie nastąpiło. Takie postawienie sprawy mocno uzasadniają względy gwarancyjne.
A teraz kilka słów o znowelizowanym art. 53 § 29 k.k.s. Przepis ten nakazuje odpowiednie stosowanie §§ 27 i 28 do interesującego nas tutaj pojęcia "nie wpłaca w terminie podatku". Jaka jest funkcja tego ustawowego zabiegu? W mojej ocenie pozwala on na zrekonstruowanie definicji znamienia czasownikowego "nie wpłaca w terminie podatku": "powoduje uszczerbek finansowy (w rzeczywistości następujący) poprzez uchylenie się od uiszczenia wyrażonej liczbowo kwoty pieniężnej - należności publicznoprawnej" (§ 27); "powoduje konkretne niebezpieczeństwo (wysokie prawdopodobieństwo, które nie musi się ziścić) tego, że powstanie uszczerbek finansowy poprzez uchylenie się od uiszczenia wyrażonej liczbowo kwoty pieniężnej - należności publicznoprawnej" (§ 28).
Oznacza to, że odpowiednie stosowanie tych przepisów na gruncie omawianego znamienia czasownikowego charakteryzującego typ z art. 57 § 1 k.k.s. pozwala jedynie na zrekonstruowanie jego znaczenia. Nie ma ono jednak żadnego przełożenia na to, czy czyn ten polega, czy też nie polega na uszczupleniu, czy jest to czyn, w związku z którym uszczuplenie nastąpiło, czy też nie. Po prostu artykuł 53 § 27 i 28 k.k.s. nie przesądza w ogóle tego, w jakiej kategorii dany czyn jest usytuowany.
W pewnych przepisach mówi się o "czynach, w związku z którymi nastąpiło uszczuplenie" (np. art. 17 § 1 pkt 1 k.k.s.), w innych natomiast o "czynach polegających na uszczupleniu" (np. art. 44 § 2 i 3 k.k.s.).
Gdyby takiego rozróżnienia ustawodawca nie czynił, gdyby nie posługiwał się dwoma różnymi określeniami, nie byłoby problemu interpretacyjnego. Tak jednak nie jest. Skoro do tekstu normatywnego wprowadzono dwa określenia, to nie ma siły, żeby nie chodziło o dwa różne pojęcia, posiadające dwa różne zakresy desygnatów.
Jeżeli są czyny polegające na uszczupleniu, to są również czyny nie polegające na uszczupleniu.
Jeżeli są czyny, w związku z którymi uszczuplenie nastąpiło, są również czyny, w związku z którymi uszczuplenie nie nastąpiło.
Takie są logiczne konsekwencje wypowiedzi ustawodawcy. Inaczej, moim zdaniem, być nie może.
Problem w tym, że ustawodawca nie określa w żadnym miejscu, co to jest czyn polegający na uszczupleniu oraz co to jest czyn, w związku z którym nastąpiło uszczuplenie.
Dlatego "dzielę włos na czworo", gdyż ma to zasadnicze znaczenie dla omawianego tu wątku określenia momentu przedawnienia karalności wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 k.k.s.
Albo przedawnienie nastąpi z dniem 1 stycznia danego roku (reguła z art. 44 § 3 k.k.s. w zw. z art. 51 § 1 k.k.s.), albo z dniem następnym po upływie 1 roku (reguła z art. 51 § 1 k.k.s.).
Moim zdaniem zakres pojęcia "czyn, w związku z którym nastąpiło uszczuplenie" jest szerszy od zakresu pojęcia "czyn polegający na uszczupleniu". To ostatnie sugeruje, że istotą czynu jest uszczuplenie, to pierwsze zakłada przyczynowe powiązanie czynu z uszczupleniem. Myślę, że każdy czyn polegający na uszczupleniu jest czynem, w związku z którym nastąpiło uszczuplenie, ale nie każdy czyn, w związku z którym nastąpiło uszczuplenie jest czynem polegającym na uszczupleniu (graficznie: dwa koła - jedno zawiera się w drugim).
Pamiętajmy, że musi pozostać jeszcze miejsce na czyny nie polegające na uszczupleniu i czyny, w związku z którymi nie nastąpiło uszczuplenie. Muszą być jakieś przepisy w części szczególnej je określające.
Mamy więc zarys kategorii interesujących nas czynów. Polegające na uszczupleniu wedle mojej intuicji językowej są kategorią najwęższą. Poszukajmy teraz ostrego kryterium, za pomocą którego je wyodrębnimy. Można powiedzieć, że wszystkie czyny, wskutek których sprawca powoduje powstanie zaległości podatkowej, są czynami polegającymi na uszczupleniu. W takim ujęciu art. 57 § 1 k.k.s. statuuje czyn polegający na uszczupleniu, czego konsekwencją jest przedawnienie w dniem 1 stycznia (bo art. 44 § 3 k.k.s. w zw. z art. 51 § 1 k.k.s.). Jest tylko jedno "ale": jak wobec tego wyodrębnić czyny, w związku z którymi nastąpiło uszczuplenie? Gdzie, innymi słowy, jest granica między jednymi a drugimi czynami. Skoro interesujące nas wykroczenie skarbowe polega na uszczupleniu, to gdzie w k.k.s. są czyny, w związku z którymi uszczuplenie nastąpiło? Ta trudność nakazuje mi przypuszczać, że kryterium odróżniania obu kategorii jest inne.
Znacznie bardziej pewnym i łatwiejszym w praktycznym operowaniu wydaje mi się kryterium znamienia skutku: jeżeli ustawowo stypizowanym skutkiem jest uszczuplenie, mamy do czynienia z czynem polegającym na uszczupleniu, natomiast każdy inny czyn, wskutek popełnienia którego doszło do powstania zaległości, jest czynem, w związku z którym uszczuplenie nastąpiło. Takie postawienie sprawy mocno uzasadniają względy gwarancyjne.
A teraz kilka słów o znowelizowanym art. 53 § 29 k.k.s. Przepis ten nakazuje odpowiednie stosowanie §§ 27 i 28 do interesującego nas tutaj pojęcia "nie wpłaca w terminie podatku". Jaka jest funkcja tego ustawowego zabiegu? W mojej ocenie pozwala on na zrekonstruowanie definicji znamienia czasownikowego "nie wpłaca w terminie podatku": "powoduje uszczerbek finansowy (w rzeczywistości następujący) poprzez uchylenie się od uiszczenia wyrażonej liczbowo kwoty pieniężnej - należności publicznoprawnej" (§ 27); "powoduje konkretne niebezpieczeństwo (wysokie prawdopodobieństwo, które nie musi się ziścić) tego, że powstanie uszczerbek finansowy poprzez uchylenie się od uiszczenia wyrażonej liczbowo kwoty pieniężnej - należności publicznoprawnej" (§ 28).
Oznacza to, że odpowiednie stosowanie tych przepisów na gruncie omawianego znamienia czasownikowego charakteryzującego typ z art. 57 § 1 k.k.s. pozwala jedynie na zrekonstruowanie jego znaczenia. Nie ma ono jednak żadnego przełożenia na to, czy czyn ten polega, czy też nie polega na uszczupleniu, czy jest to czyn, w związku z którym uszczuplenie nastąpiło, czy też nie. Po prostu artykuł 53 § 27 i 28 k.k.s. nie przesądza w ogóle tego, w jakiej kategorii dany czyn jest usytuowany.